در قلمرو ادبیات بودایی معاصر، آثار کمی به اندازۀ «برف در تابستان» اثر سایاداویو جوتیکا، ساده، خوشخوان و تاثیرگذار بودهاند. این متن عمیق، رابطه تنگاتنگِ میان ذهنآگاهی و تجربیات انسانی ما در این دنیا را بررسی کرده و تکنیکهایی را ارائه میدهد که هم جاودانه و بیزمان و هم و جهان شمول هستند.
سایاداویو جوتیکا،مرشد و معلم معنوی بودایی مورد احترامی است که به دلیل رویکرد روشن و سادۀ خود در انتقال آموزههای بودیسم شهرت دارد. او با پیشینهای غنی در مراقبه و تمرینهای معنوی، زندگی خود را وقف به اشتراک گذاشتن آموزههای بودیسم به گونهای کرده که برای خوانندگان امروزی جذاب باشد. آموزههای او بر اهمیت ذهنآگاهی و حضور در لحظۀ اکنون، شفقت و همدلی و لطافت و تلاش برای دستیابی به آرامش درونی تأکید میکند؛ نکات مهمی که به ویژه در دنیای پرشتاب امروزی، اگرچه گم شدهاند، اما اهمیت بسیاری دارند.
«برف در تابستان» هم شاعرانه است و هم کاربردی و روایتی است از نظارهگری خود و زندگی یک انسان. فراگیری نظارهگری، بنیان یادگیری و تجربۀ هر چیزی در زندگی به شمار میآید، اما اغلب انسانها آن را فرایندی فطری میدانند که نیازی به آموزش خاصی ندارد. «برف در تابستان» مجموعهای از مقالات و آموزههای انسانی است که جوهرِ درد و رنج، شادی و شعف و مسیرِ روشنگری را میکاود. اندیشههای این کتاب، محصول آگاهی نویسنده در فرهنگی متفاوت از ما است اما با آگاهی هر انسانی در زمان و مکانی دیگر، قرابت دارد.
این کتاب آغاز و پایانی ندارد و مطالعۀ آن نظم خاصی نمیطلبد. نویسنده؛ نخست به ماهیت ذهن و آگاهی میپردازد و نکاتی را در باب روشهای پرورش ذهنآگاهی در قالب مراقبه یادآور میشود. فصول دیگر کتاب، تأملات حاصل از ذهنآگاهی و نظارهگری نویسنده در خصوص خلوت کردن روانی، تجربۀ عشق پدرانه(مادرانه) و تربیت فرزند، ماهیت زندگی و مرگ و مواجهه با آنها، یادگیری و آموزش در قالب انتقال تجربه یا وابستگی معلم به شاگرد، تأملات ارزشی و فلسفی و مشخصات رابطۀ سالم و ناسالم را شامل میشود.
عنوان کتاب به گونهای کنایهآمیز به این حقیقت اشاره دارد که حتی در روزهای پرچالش زندگی که رنگی از آرامش ندارند، همچنان فرصتهایی برای آسایش خاطر و آگاهی و بصیرت وجود دارد.
سایاداویو جوتیکا چه زیبا به شعف و شادی درونی اشاره میکند نه به تصویر کلیشهای از راهبان که زندگی در عزلت و سکون مطلق را برای دریافت آگاهی الهی ضروری میدانند. در یکی از بخشهای کتاب میخوانیم:
“دنیایی که در آن زندگی میکنم سبزِ سبز است.به هر شکلی که به آن مینگرم سبز است.چه دنیای زیبایی است.عمیقا عاشق این دنیا شدهام.چه کردهام که چنین شادی و آرامشی دارم؟برخی گمان میکنند یک راهب، نباید عاشق چیزی باشد، بلکه از همه چیز کاملا سیر است. متاسفانه باید بگویم که من سیر نیستم! خیلی چیزها را در زندگی دوست دارم و قدر میدانم و خیلی خوشحالم که چیزهای خیلی زیبایی در زندگیام روی داده است. زندگی کردن هنر است. فرمولی وجود ندارد. همواره باید هشیار و خلاق باشی. هنگامی که خلاقیت خود را از دست دادی، انگار مردهای. خلاقیت در زندگی خیلی نادر است. تعجبی نیست آدمها همچون آدم آهنی رفتار میکنند! پس تعجبی نیست که شاد نیستند. همۀ ما فراز و فرود داریم. دیدن عینی این فراز و فرودها مهم است.”
برخی از تم های محوری کتاب «برف در تابستان» عبارتند از:
ذهنآگاهی و حضور: یکی از تمهای محوری «برف در تابستان» همچون سایر آموزههای معنوی، تاکید مکرر بر اهمیتِ حضور در لحظۀ اکنون است. سایاداویو جوتیکا تاکید میکند که شعف حقیقی نه در جهان بیرونی، بلکه از درون قلبِ هر یک از ما ساطع میشود. تمرین ذهنآگاهی، این امکان را به ما میدهد که زیبایی هر لحظه را قدر بدانیم، درست مانند تجربۀ لذت بردن از آرامش برف در یک بعدازظهر گرم تابستانی.
پذیرش ماهیت ناپایدار زندگی: آموزههای این کتاب جنبه گذرای زندگی را به ما یادآوری میکند. سایاداویو جوتیکا با اشاره به تغییر فصلها و نگاه به طبیعت، به خوانندگانش یادآوری میکند که تغییر و ناپایداری را بپذیرند. این پذیرش میتواند به درک عمیقتری از خود و احساس آرامش بیشتر منجر شود.
پرورش شفقت: یکی دیگر از موضوعهای کلیدی کتاب، پرورش شفقت نسبت به خود و دیگران است. سایاداویو جوتیکا در اثرش، نگرشی دلسوزانه به زندگی را تشویق میکند و باور دارد که شادی واقعی در روابط ما با دیگران و توانایی ما برای همدلی و ارتباط یافت میشود.
تکنیکها و تمرینهای مفید مراقبه: در طول کتاب، خوانندگان با تکنیکهای مختلف مراقبه آشنا میشوند که میتواند به تعمیق تمرین و تجربۀ آنها کمک کند. توصیههای سایاداویو جوتیکا ساده و قابل اجرا هستند و به مبتدیان و کهنه کاران باتجربه کمک میکند تا ذهنآگاهی را در فعالیتهای روزانه خود بگنجانند. تمامِ بخشهای اثر ارزشمندِ سایاداویو جوتیکا،خوانندگان را به مکث و تأمل بیشتر دعوت میکند تا سرعت خود را در زندگی کم کنند، بیشتر مکث کنند و آرامش قلبی را در زندگی خود پرورش دهند. در حالی که با چالشهای روزانهمان دست و پنجه میکنیم، این متن یادآوریای است بر این که حتی در پر استرسترین روزها نیز اگر عمیقا به دنبال رهایی باشیم میتوانیم آن را بیابیم. در جهانی که با اتفاقات غیرمنتظره مدام ما را غافلگیر میکند «برف در تابستان» پرتوی از امید است و ما را به سوی یک سبک زندگی آگاهانهتر هدایت میکند. صرفنظر از میزان آشناییتان با بودیسم، چه با تجربه باشید و چه مبتدی، این کتاب گنجینهای از خرد است که شما را به کاوش در اعماق ذهن و قلب خود دعوت میکند.
«برف در تابستان» را انتشارات بینش نو، با ترجمۀ نیما قربانی منتشر کرده است.