فستیوال فیلم فانتزیا یکی از معتبرترین و معروف‌ترین فستیوال‌های فیلم‌های ژانر فانتزی، ترسناک، علمی‌تخیلی و انیمیشن در جهان است. این فستیوال از سال ۱۹۹۶ در شهر مونترال، کانادا، برگزار می‌شود و به‌مرور زمان به یکی از برجسته‌ترین فستیوال‌های فیلم در دنیا تبدیل شده است. فستیوالی که فرصتی برای خیال‌پردازان و خوره‌های فیلم فراهم می‌کند که به‌دور از فضای جدی جشنواره‌های بزرگ سینمای جهان بتوانند با هم عشقشان را به فیلم‌بازی و داستان‌های تخیلی و جهان‌های موازی بیان کنند و نشان دهند حتی سینما به‌مثابۀ تفریح و تجارت هم می‌تواند بخش‌هایی ارزشمندی را به معرض نمایش گذارد و محفلی برای قرارهای عاشقانه سینه‌فیلیا باشد. فستیوال فیلم فانتزیا در سال ۱۹۹۶توسط مارتین ساواژو، آندره دوبوا و پیر کوربیلای مرسی تأسیس شد. این سه نفر تصمیم گرفتند جشنواره‌ای را به سینمای ژانر آسیایی اختصاص دهند. آن‌ها با همکاری ارزشمند چندین نفر ازجمله ژولین فونفره، ای. ژان گوئرین، هیروومی آیاهارا و جان جردن و با الهام از عشق همیشگی خود به سینمای ژانر و تأثیرات فستیوال بین‌المللی کوتاه‌مدت اما محبوب مونترال در سینمای فانتزی (1992-1993) شروع به کار کردند. اولین دورۀ فستیوال فانتزیا از 12 جولای تا 11 آگوست 1996 برگزار شد و به‌طور غیرمعمول یک ماه کامل ادامه داشت. این دوره با یک بازنگری عظیم از 40 فیلم بلند از سینمای هنگ کنگ در دهه 1980 تا 1990 آغاز شد. این دورۀ طلایی سینمای هنگ‌کنگ تولیدات قوی و متمایزی از فیلم‌سازان و بازیگرانی را به ارمغان آورد که بیشتر آن‌ها برای مخاطبان غربی ناشناخته بودند. در این دوره، فیلم‌هایی با حضور چاو یون فات، یکی از بهترین بازیگران نسل خود، به نمایش درآمدند. فیلم‌هایی مانند «Once A Thief»، «City on Fire»، «A Better Tomorrow2»، «God of Gamblers»، « God of Gamblers’ Return»، «Full Contact»، «Peace Hotel» و «Prison on Fire 1+2» در این جشنواره به نمایش درآمدند. همچنین، جت لی، وارث واقعی بروس لی، با فیلم‌هایی مانند «Fist of Legend»، «Fong Sai Yuk» ، «High Risk»، «The Tai Chi Master» و«My Father is a Hero» که افتتاحیۀ جشنواره را به خود اختصاص داد، به جشنواره پیوست. از کمدین بزرگ استیون چاو نیز فیلم‌هایی مانند «A Chinese Odyssey 1+2»، «From Beijing With Love»، «Love on Delivery»، و «Out of the Dark» نمایش داده شد. این جشنواره همچنین به نمایش فیلم‌هایی از کارگردانان افسانه‌ای مانند تسویی هارک، جان وو، رینگو لام، جانی تو و یوئن وو-پینگ پرداخت. نمایش‌های نیمه‌شب دیوانه‌وار از فیلم‌هایی مانند «The Untold Story»، «Story of Ricky» و «Sex and Zen» نیز از دیگر جذابیت‌های این دوره بود. علاوه‌بر چهل فیلم هنگ کنگ، بیست فیلم از ژاپن نیز در برنامه جشنواره قرار گرفت. از جمله فیلم‌های مهم انیمه مانند«The Castle of Cagliostro» از هایائو میازاکی، فیلم مجموعه«Memories» از کارگردانانی از جمله کاتسوهیرو اوتومو، «Patlabor 2» از مامورو اوشی، «Robot Carnival» و «Wings of Honneamise» در بخش هیولاهای بزرگ نیز«Gamera: The Guardian of the Universe» از شوسوکه کانکو و نسخه‌های نادر«Destroy All Monsters» و«Godzilla vs. the Smog Monster» به نمایش درآمد. این فیلم‌ها با استقبال بسیار گرم از سوی مخاطبان فانتزیا مواجه شدند و بسیاری از آن‌ها چندین‌بار در یک سالن سینمایی با ظرفیت 940 صندلی به فروش رفتند. این موفقیت چشمگیر به سازمان‌دهندگان اعتماد‌به‌نفس داد تا سال بعد با برنامه‌ای بزرگ‌تر بازگردند و باقی ماجرا، همان‌طور که می‌گویند، تاریخ فانتزیاست.
دهۀ اول (1996-2005)
در دهۀ اول، فستیوال فانتزیا به‌سرعت رشد کرد و توانست جایگاه خود را در میان فستیوال‌های بین‌المللی پیدا کند. در این دهه، فیلم‌هایی مانند« The Blair Witch Project» و«Ringu» که بعدها به موفقیت‌های بزرگی در سینمای جهان دست یافتند، در این فستیوال به نمایش درآمدند. همچنین، فستیوال به‌عنوان مکانی برای کشف استعدادهای جدید در عرصۀ سینمای ژانر شناخته شد.
دهۀ دوم (2006-2015)
در دهۀ دوم فستیوال، شاهد رشد بیشتر و توسعۀ بخش‌های مختلف آن بود. این دهه شامل برگزاری نمایش‌های ویژه برای فیلم‌های کلاسیک و ارائه جایزه‌های مختلف به فیلم‌ها و سازندگان برجسته بود. فستیوال توانست توجه بیشتری از سوی رسانه‌ها و سینماگران جهانی را به خود جلب کند و به یکی از رویدادهای سینمایی مهم در تقویم سینمای جهان تبدیل شود. در این دوره، فیلم‌هایی مانند«Pan’s Labyrinth» و «The Host» در فستیوال به نمایش درآمدند.
دهه سوم (2016-2024)
دهۀ سوم فستیوال فانتزیا نشان‌دهنده ادامۀ رشد و توسعه آن است. در این دوره، فستیوال به نمایش فیلم‌های بین‌المللی بیشتری پرداخت و توانست توجه بیشتری از سوی رسانه‌های جهانی جلب کند. فیلم‌هایی مانند «Train to Busan» و«Hereditary» در این دوره به نمایش درآمدند و توجه بسیاری را به خود جلب کردند. فستیوال همچنین به‌عنوان یک پلتفرم برای معرفی فیلم‌های مستقل و کارگردانان جوان شناخته شد.
فستیوال فانتزیا توانسته است تأثیر زیادی بر فرهنگ سینمایی داشته باشد. این فستیوال به‌عنوان مکانی برای نمایش فیلم‌های غیرمرسوم و متفاوت شناخته می‌شود و توانسته است به ترویج و معرفی فیلم‌های ژانر کمک زیادی کند. فستیوال فانتزیا نه‌تنها برای مخاطبان سینما، بلکه برای کارگردانان و تولیدکنندگان فیلم نیز اهمیت زیادی دارد. یکی از ویژگی‌های بارز فستیوال فانتزیا، حمایت از استعدادهای جدید در عرصۀ سینما است. این فستیوال به کارگردانان جوان و مستقل فرصت می‌دهد تا فیلم‌های خود را به نمایش بگذارند و با مخاطبان بین‌المللی ارتباط برقرار کنند. بسیاری از کارگردانان مطرح امروزی کار خود را از این فستیوال شروع کرده‌اند.
فستیوال فانتزیا به دلیل نمایش فیلم‌های متنوع از سراسر جهان، توانسته است توجه زیادی را به خود جلب کند. این فستیوال به‌عنوان یک رویداد بین‌المللی شناخته می‌شود که نه‌تنها فیلم‌های کانادایی، بلکه فیلم‌هایی از تمامی نقاط جهان را به نمایش می‌گذارد. این ویژگی باعث شده است که فستیوال فانتزیا به یک پل ارتباطی بین فرهنگ‌های مختلف تبدیل شود.
فانتزیا از زمان تأسیس خود در سال 1996 توانسته است به یکی از معتبرترین و معروف‌ترین فستیوال‌های فیلم‌های ژانر در جهان تبدیل شود. این فستیوال با حمایت از فیلم‌های متفاوت و غیرمرسوم، ترویج استعدادهای جدید و جلب توجه بین‌المللی، نقش مهمی در فرهنگ سینمایی ایفا کرده است. فانتزیا به‌عنوان یک رویداد مهم در تقویم سینمای جهان باقی خواهد ماند و همچنان به ترویج و نمایش فیلم‌های برجسته و متفاوت ادامه خواهد داد. هم‌اکنون در شهر زیبای مونترال بیست‌وهشتمین دورۀ این رویداد مهم سینمایی با همکاری دانشگاه کونکوردیا و با حضور بیش از یک‌صد فیلم از نزدیک به چهل کشور جهان در حال برگزاری است. فرصتی برای فیلم دیدن‌های مسلسل‌وار که شانزده روز و شب ادامه خواهد داشت در کنار رویدادهای جانبی که توجه بسیاری ازجمله گردشگرهایی بی‌شمار این فصل مونترال را به خود جلب می‌کند. در دوره‌ای که رفتن‌به‌سینما از عادت‌های مرسوم بسیاری خارج شده است. دیدن دوبارۀ سالن‌های مملو از جمعیت و هم آورد فریادها، خنده‌ها و هیجان‌ها مثل خونی تازه در رگ سینماست و بسیار هیجان‌انگیز و روح‌افزاست. در حقیقت باید گفت فستیوال‌های سینمایی هستند که این پل‌های ارتباطی را همچنان حفظ کرده و مانند سنگری محکم در حفظ و بقای هنر هفتم می‌کوشند.
