Close Menu
مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس

    Subscribe to Updates

    Get the latest creative news from FooBar about art, design and business.

    What's Hot

    جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

    «ساتریکون» یا دوزخ فلینی

    یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

    Facebook X (Twitter) Instagram Telegram
    Instagram YouTube Telegram Facebook X (Twitter)
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    • خانه
    • سینما
      1. نقد فیلم
      2. جشنواره‌ها
      3. یادداشت‌ها
      4. مصاحبه‌ها
      5. سریال
      6. مطالعات سینمایی
      7. فیلم سینمایی مستند
      8. ۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۴
      9. همه مطالب

      سکوت به مثابه‌ی عصیان | درباره‌ی «پرسونا»ی برگمان

      ۱۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «گناهکاران»؛ کلیسا، گیتار و خون‌آشام

      ۱۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی یا موعظه‌گری در مذمت فلاکت | نگاهی به فیلم «رها»

      ۱۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      حافظه در برابر استبداد | از سازه‌ی روایی تا زیبایی‌شناسی مقاومت

      ۲۰ فروردین , ۱۴۰۴

      برلیناله ۲۰۲۵ | گفتگو با نادر ساعی‌ور

      ۶ اسفند , ۱۴۰۳

      «هیچ حیوانی این چنین درنده نیست»؛ برهان قربانی و روایت امروزی شکسپیر

      ۳ اسفند , ۱۴۰۳

      برلیناله ۲۰۲۵ | گزارش فیلم ماه آبی به کارگردانی ریچارد لینکلیتر

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳

      ماه آبی: سرود اندوهگین برای هنر، زیبایی و اشتیاق

      ۳۰ بهمن , ۱۴۰۳

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

      ۲۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      هفت روز از هفت وادی عشق و شک و زندان | نگاهی به فیلم «هفت روز»، ساخته‌ی علی صمدی احدی، محصول آلمان، ۲۰۲۴

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | به بهانۀ ۷۵ سالگی فیلم «جنگل آسفالت»

      ۲۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سمفونی خون و گلوله | یادداشتی بر فیلم جنگاوری به کارگردانی ری مندوزا و الکس گارلند

      ۱۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      من با نینو بزرگ شدم | گفتگو با فرانچسکو سرپیکو، بازیگر سریال «دوست نابغه من»

      ۱۹ فروردین , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      گفتگوی اختصاصی | نانا اکوتیمیشویلی: زنان در گرجستان در آرزوی عدالت و دموکراسی هستند

      ۲۳ اسفند , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی | پرده‌برداری از اشتیاق: دنی کوته از «برای پل» و سیاست‌های جنسیت در سینما می‌گوید

      ۱۸ اسفند , ۱۴۰۳

      تاسیانی به رنگ آبی، کمیکی که تبدیل به گلوله شد | نگاهی به فضاسازی و شخصیت‌پردازی در سریال تاسیان

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سرانجام، جزا! | یادداشتی بر سه اپیزود ابتدایی فصل دوم سریال آخرین بازمانده‌ از ما

      ۱۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سریال Andor: چگونه سال‌های «گنگستری» استالین جوان الهام‌بخش مجموعه‌ی جنگ ستارگان شد

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      بازخوانی یک سریال ماندگار | قصه‌های مجید و قصه‌های کیومرث

      ۲۰ فروردین , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی در سینمای ایران

      ۱۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      گزارش کارگاه تخصصی آفرینش سینمایی با مانی حقیقی در تورنتو

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سینما به مثابه‌ی هنر | نگاهی به کتاب «دفترهای سرافیو گوبینو فیلم‌بردار سینما» اثر لوئیجی پیراندللو

      ۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نصرت کریمی؛ دست‌ هنرمندی که قرار بود قطع‌ شود

      ۲۹ فروردین , ۱۴۰۴

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      هم‌آواز نبود، آوازی هم نبود | نگاهی به مستند «ماه سایه» ساخته‌ی آزاده بیزارگیتی

      ۸ فروردین , ۱۴۰۴

      نصرت کریمی، مردی برای تمام فصول

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «ساتریکون» یا دوزخ فلینی

      ۲۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

      ۲۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «ساتریکون» یا دوزخ فلینی

      ۲۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

      ۲۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      هفت روز از هفت وادی عشق و شک و زندان | نگاهی به فیلم «هفت روز»، ساخته‌ی علی صمدی احدی، محصول آلمان، ۲۰۲۴

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • ادبیات
      1. نقد و نظریه ادبی
      2. تازه های نشر
      3. داستان
      4. گفت و گو
      5. همه مطالب

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «گل‌ها» نوشته‌ی «آلیس واکر»

      ۲۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      درهم‌ریختگی زبان‌ها

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «ویزور» نوشته‌ی ریموند کارور

      ۱۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «خانواده‌ی مصنوعی» نوشته‌ی آن تایلر

      ۲ فروردین , ۱۴۰۴

      شعف در دلِ تابستان برفی | درباره «برف در تابستان» نوشتۀ سایاداویو جوتیکا

      ۲۸ اسفند , ۱۴۰۳

      رازهای کافکا | نوشتهٔ استوآرت جفریز

      ۲۴ بهمن , ۱۴۰۳

      دربارۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد» نوشتۀ جسیکا اَو

      ۱۸ دی , ۱۴۰۳

      داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      مرد خانه | داستان کوتاه از فرانک اُکانر

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۵- رفیق

      ۱۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۴- نمایش افسانه‌ای برای وقتی دیگر

      ۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      هر رابطۀ عشقی مستلزم یک حذف اساسی است | گفتگو با انزو کرمن

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      زمان و تنهایی | گفتگو با پائولو جوردانو، خالقِ رمان «تنهایی اعداد اول»

      ۷ اسفند , ۱۴۰۳

      همچون سفر، مادر و برفی که در نهایت آب می‌شود | گفتگو با جسیکا او نویسندۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد»

      ۲۳ بهمن , ۱۴۰۳

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      مرد خانه | داستان کوتاه از فرانک اُکانر

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • تئاتر
      1. تاریخ نمایش
      2. گفت و گو
      3. نظریه تئاتر
      4. نمایش روی صحنه
      5. همه مطالب

      گفتگو با فرخ غفاری دربارۀ جشن هنر شیراز، تعزیه و تئاتر شرق و غرب

      ۲۸ آذر , ۱۴۰۳

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      او؛ اُگوست استریندبرگ است!

      ۲۸ فروردین , ۱۴۰۴

      کارل گئورگ بوشنر، پیشگام درام اکسپرسیونیستی 

      ۷ فروردین , ۱۴۰۴

      سفری میان سطور و روابط آدم‌ها | درباره نمایشنامه «شهر زیبا» نوشته کانر مک‌فرسن

      ۲۸ دی , ۱۴۰۳

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴

      اندکی عشق و کمی بیشتر اقتدارگرایی | درباره نمایش «هارشدگی» به کارگردانی پویان باقرزاده

      ۲۱ فروردین , ۱۴۰۴

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴
    • نقاشی
      1. آثار ماندگار
      2. گالری ها
      3. همه مطالب

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۲- پیتر دویگ: نقاش نقاشان

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      فرانسیس بیکن؛ آخرالزمان بشر قرن بیستم

      ۲۱ دی , ۱۴۰۳

      گنجی که سال‌ها در زیرزمین موزۀ هنرهای معاصر تهران پنهان بود |  گفتگو با عليرضا سميع آذر

      ۱۵ آذر , ۱۴۰۳

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۲- پیتر دویگ: نقاش نقاشان

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • موسیقی
      1. آلبوم های روز
      2. اجراها و کنسرت ها
      3. مرور آثار تاریخی
      4. همه مطالب

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳

      وودستاک: اعتراضی فراتر از زمین‌های گلی

      ۲۳ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      زناکیس و موسیقی

      ۲۷ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳
    • معماری

      معماری می‌تواند روح یک جامعه را لمس کند | جایزه پریتزکر ۲۰۲۵

      ۱۴ فروردین , ۱۴۰۴

      پاویون سرپنتاین ۲۰۲۵ اثر مارینا تبسم

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      طراحان مد، امضای خود را در گراند پَله ثبت می‌کنند | گزارشی از Runway مد شانل

      ۹ اسفند , ۱۴۰۳

      جزیره‌ کوچک (Little Island)، جزیره‌ای سبز در قلب نیویورک

      ۲۵ بهمن , ۱۴۰۳

      نُه پروژه‌ برتر از معماری معاصر ایران | به انتخاب Architizer

      ۱۸ بهمن , ۱۴۰۳
    • اندیشه

      جنگ خدایان و غول‌ها

      ۳۱ فروردین , ۱۴۰۴

      ملی‌گرایی در فضای امروز کانادا: از سرودهای جمعی تا تشدید بحث‌های سیاسی

      ۴ فروردین , ۱۴۰۴

      ترامپ و قدرت تاریخ: بازخوانی دیروز برای ساخت فردا

      ۶ بهمن , ۱۴۰۳

      در دفاع از زیبایی انسانی

      ۱۲ دی , ۱۴۰۳

      اسطوره‌ی آفرینش | کیهان‌زایی و کیهان‌شناسی

      ۲ دی , ۱۴۰۳
    • پرونده‌های ویژه
      1. پرونده شماره ۱
      2. پرونده شماره ۲
      3. پرونده شماره ۳
      4. پرونده شماره ۴
      5. پرونده شماره ۵
      6. همه مطالب

      دموکراسی در فضای شهری و انقلاب دیجیتال

      ۲۱ خرداد , ۱۳۹۹

      دیجیتال: آینده یک تحول

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      رابطه‌ی ویدیوگیم و سینما؛ قرابت هنر هفت و هشت

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      Videodrome و مونولوگ‌‌هایی برای بقا

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      مسیح در سینما / نگاهی به فیلم مسیر سبز

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آیا واقعا جویس از مذهب دلسرد شد؟

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      بالتازار / لحظه‌ی لمس درد در اتحاد با مسیح!

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آخرین وسوسه شریدر

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      هنرمند و پدیده‌ی سینمای سیاسی-هنر انقلابی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پایان سینما: گدار و سیاست رادیکال

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      گاوراس و خوانش راسیونالیستی ایدئولوژی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      انقلاب به مثابه هیچ / بررسی فیلم باشگاه مبارزه

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پورن‌مدرنیسم: الیگارشی تجاوز

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      بازنمایی تجاوز در سینمای آمریکا

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      تصویر تجاوز در سینمای جریان اصلی

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      آیا آزارگری جنسی پایانی خواهد داشت؟

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      خدمت و خیانت جشنواره‌ها

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      ناشاد در غربت و وطن / جعفر پناهی و حضور در جشنواره‌های جهانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰
    • ستون آزاد

      نمایش فیلم مهیج سیاسی در تورنتو – ۳ مِی در Innis Town Hall و Global Link

      ۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      آنچه پالین کیل نمی‌توانست درباره‌ی سینمادوستان جوان تشخیص دهد

      ۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      هر کجا باشم، شعر مال من است

      ۳۰ اسفند , ۱۴۰۳

      لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

      ۱۴ اسفند , ۱۴۰۳

      کانادا: سرزمین غرولند، چسب کاغذی و دزدهای حرفه‌ای!

      ۱۱ دی , ۱۴۰۳
    • گفتگو

      ساندنس ۲۰۲۵ | درخشش فیلم‌های ایرانی «راه‌های دور» و «چیزهایی که می‌کُشی»

      ۱۳ بهمن , ۱۴۰۳

      روشنفکران ایرانی با دفاع از «قیصر» به سینمای ایران ضربه زدند / گفتگو با آربی اوانسیان (بخش دوم)

      ۲۸ شهریور , ۱۴۰۳

      علی صمدی احدی و ساخت هفت روز: یک گفتگو

      ۲۱ شهریور , ۱۴۰۳

      «سیاوش در تخت جمشید» شبیه هیچ فیلم دیگری نیست / گفتگو با آربی اُوانسیان (بخش اول)

      ۱۴ شهریور , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی با جهانگیر کوثری، کارگردان فیلم «من فروغ هستم» در جشنواره فیلم کوروش

      ۲۸ مرداد , ۱۴۰۳
    • درباره ما
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    ادبیات تازه های نشر

    تحلیل ساختار روایی نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» نوشته‌ی سینا دادخواه

    محمدرضا صالحیمحمدرضا صالحی۲۶ مهر , ۱۴۰۳
    اشتراک گذاری Email Telegram WhatsApp
    قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش
    اشتراک گذاری
    Email Telegram WhatsApp

    از بسیاری جهات نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» نوشته سینا دادخواه شبیه ماتروشکا‌های روسی است؛ عروسک‌هایی چوبی در اندازه‌های مختلف که می‌روند توی دل هم و درنهایت تبدیل به یک عروسک واحد بزرگ می‌شوند. حال در این نوولا به‌جای این عروسک‌ها، با روایت‌هایی از زمان‌ها و دوره‌های مختلف سروکار داریم که دور هم پیچ‌وتاب می‌خورند و با هم یکی می‌شوند. تفاوت «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» با این عروسک‌های چوبی در «نظم» و ترتیب‌شان است. ماتروشکاها از کوچک به بزرگ، و به‌ترتیب، در دل هم جای می‌گیرند اما خرده‌روایت‌های این نوولا، با ترتیب خاصی (از نظر زمانی) کنار هم چفت نمی‌شوند. سؤال این‌جاست که چه چیزی روایات/خاطرات/تداعی‌ها را فرا می‌خواند و کنار هم قرار می‌دهد؟ جواب در ذهن پُرآشوبِ شخصیت اصلی نوولا، یعنی فرزام است. فرزامی که روشن‌فکر، تحصیل‌کرده، استاد دانشگاه و هنرستان است و از فرزند خواهر فوت‌شده‌اش، یعنی بردیا، مراقبت می‌کند. راوی سوم‌شخصی که خودش را کاملاً محدود به ادراکات این شخصیت کرده، با پاساژهایی این خرده‌روایات را کنار هم قرار می‌دهد. به نمونه‌ی زیر از فصل دوم نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» توجه کنید:

    “اگر خاطر آزرده‌اش بر پرش‌های دائمی حافظه غلبه کند، روزی را به‌یاد می‌آورَد که پارانویا را کنار گذاشت و بعد از سال‌ها به وطن برگشت. فرشته و سیامک و مامان‌مهری در فرودگاه به استقبالش رفتندو سیامک دسته‌‎گلی از گلایل به او داد که از نگاه چپ‌چپ مهری و فرشته معلوم بود ابتکار خودش بوده و آن دو پیشاپیش نارضایتی‌شان را اعلام کرده بودند.”


    با دقت در نمونه‌ی بالا می‌بینیم که دو نوع فعل (از نظر زمانی) پشت‌سر هم ردیف شده‌اند: ماضی و مضارع. تمام ساختار روایی این نوولا از نظر زمانی دقیقاً منطبق بر همین دو زمان است. درواقع داستان یک صحنه‌ی مرکزی دارد که از ماشینِ فرزام شروع می‌شود و به فودکورت یک مرکز خرید و ظاهر شدن شخصیت «مهگل» در آنجا می‌انجامد. تمام اتفاقات این صحنه‌ی مرکزی در زمان حال و با فعل مضارع روایت می‌شوند. اما گاهی المان‌هایی در این صحنه‌ی مرکزی وجود دارند که باعث می‌شوند ذهن راوی پرتاب شود به زمان‌های دیگر. این عمل کاملاً ناخودآگاه است و به‌نوعی با مفهوم «تداعی» سروکار دارد. برای همین است که این تداعی‌های ناخودآگاه نیز با زمان‌های مضارع (و نه افعال ماضی مانند به‌خاطر آوردنِ آگاهانه‌ی گذشته در نمونه‌ی قبلی) روایت می‌شوند. به این نمونه‌ی خصیصه‌نما از فصل پنجم توجه کنید:

    “با تماشای ارتفاع، انگار گردابی حایل فرزام را از چهار سو محاصره کند، درون امواج تیز گذشته فرو می‌رود. پرتو سازبه‌دست آن‌سو ایستاده است. فرشته این‌سو یله داده و با واکمن ور می‌رود. مامان برگ‌های پهنِ مو را چارلا می‌کند و مواد دلمه را با قاشق دسته‌کوتاه چوبی لای برگ‌ها می‌گذارد و می‌پیچد.”

    خواننده‌های آشنا با غزلیات حافظ، با کنار هم قرار گرفتن کلمه‌های «حایل، گرداب، امواج» در نمونه‌ی بالا، یاد این بیت معروف می‌افتند: «شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین حایل/ کجا دانند حال ما سبک‌باران ساحل‌ها»

    بنابراین نوعی فرهیختگی در زبان، و درنتیجه، در نگاه راویِ کاملاً محدود به ادراکات فرزام وجود دارد. راوی نیز مانند فرزام با نمونه‌های ادبی و هنری ایران و جهان آشنا است و از آن برای روایت خود استفاده می‌کند. به نمونه‌ی زیر توجه کنید و ببینید فضای فودکورت چگونه با نثری تقریباً آهنگین و بدون فعل تشبیه می‌شود به نقاشی‌هایی از فرانسیس بیکن (ترکیبی از فضای شهری، شعر و موسیقی و نقاشی):

    “نان سُوِردو، برش‌های رنگارنگ میوه‌ی اژدها، ماهی‌های جنوب/شمالِ لمیده در یخ خشک، خون‌بار و منقلب مثل نقاشی‌های فرانسیس بیکن.”

    البته راوی زبان خودش را به این امکانات محدود نمی‌کند. یعنی او همواره از فرانسیس بیکن و شوبرت و حافظ حرف نمی‌زند؛ او به کلماتی مثل «اینستاگرام، دابسمش، تتلو، فتوشاپ، آواتار، تین‌ایجر» و درکل کلماتی که زیست امروز‌ه‌ی انسان ایرانی را می‌سازد هم توجه دارد و ابایی در استفاده از این کلمات در زبانش ندارد و نوعی غرابت و قرابت تؤامان در متن پدید می‌آورد. به نمونه‌ی زیر توجه کنید که چگونه از «تتلو، کهیر و کِرِ مهمانی» استفاده می‌کند:

    “مهگل سه‌بار پشت‌سرهم یکی از آهنگ‌های تتلو را در مهمانی تولد بردیا گذاشت و به خواهش پسرک برای تغییر موسیقی توجهی نکرد. از نظر بردیا کهیر بود، اما به‌نظرِ مهگل کِرِ مهمانی.”

    سؤالی که پیش می‌آید این است که استفاده از این تمهیدهای روایی/زبانی چگونه محتوای اثر را در خود متجلی می‌کند؟ این‌جاست که مجبوریم کمی وارد بحث درباره‌ی محتوای کتاب شویم.می‌توان گفت که نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» به‌نوعی مواجهه‌ی سه نسل از انسان‌های ایرانی است. نسل اول را شخصیت‌هایی مثل یحیا و مامان‌مهری نمایندگی می‌کنند. شخصیت مامان‌مهری به‌نسبت محافظه‌کار و سنتی است و تأثیر بسیار زیادی بر زندگی نسل بعدی می‌گذارد. یک جمله‌ی دم‌مرگ از این شخصیت کافی است که تمام زندگی عشقی فرزندش، فرزام، را تحت‌تأثیر قرار دهد و تا میانسالی او دست از سرش برندارد. او همچنین تأثیر بسیار زیادی روی فرزند دیگرش، فرشته، دارد. نسل بعدی، نسل شخصیت اصلی نوولا است و دوستان و سایر اعضای خانواده‌اش: فرزام، منوچهر، پرتو، سیامک، فرشته. آن‌ها تحت‌تأثیر نسل قبل از خود و گفتمان‌های غالب زمانه‌شان (مثل گفتمان چپ) هستند. اما در اکنونِ داستانی، سنی ازشان گذشته یا مُرده‌اند و دقیقاً جایی در وسط (بخوانید برزخ) به‌سر می‌برند. نسل بعدی، نسل بردیا و مهگل و دوستان هنرستانی‌شان است. کسانی که از هر قیدوبند به‌نوعی آزادند و زندگی خودشان را می‌سازندو الزاماً تحت‌تأثیر نظریه های سیاسی و افکار نسل قبلی نیستند. آن‌ها به‌شدت فعال‌اند و برای خودشان کارهایی می‌کنند و ارتباط‌هایی می‌سازند و دغدغه‌های خودشان را دارند. بنابراین راوی داستان (که درواقع نوعی صدا/زبان است و نه شخصیتی درون‌داستانی) نیز تمام تلاش خودش را می‌‎کند که مانند فرزام جایی در برزخ قرار بگیرد. هم سنتی باشد هم دغدغه‌های روز را بفهمد. هم متکی به نظریه باشد و آدورنو و مارکس را بشناسد، هم زندگی عملی و روزمره‌ی نسل جدید و تتلو را بشناسد و با تکنولوژی روز آشنا باشد. در واقع مکان صحنه‌ی مرکزی «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» یعنی فودکورتِ یک مجتمع خرید لوکس، جدا از مفاهیم فلسفی پسامدرن و جامعه‌شناختی‌اش که نوشتن از آن بحث دیگری می‌طلبد، جایی است که این سه نسل با هم تلاقی می‌کنند و بر هم تأثیر می‌گذارند.

    علاوه بر این، راوی داستان سعی می‌کند در روایتش طوری از زبان استفاده کند که کیفیت زندگی شخصیت فرزام را در زبان جاری کند. به‌عنوان مثال در نمونه‌ی زیر ببینید که چگونه مفاهیم انتزاعی-فلسفی با زیست روزمره‌ی این نسل دوم و تاریخ‌شان ادغام می‌شود و در نهایت شکلی شاعرانه/هنرمندانه به خود می‌گیرد تا رابطه‌ی گرم پرتو و فرزام در یک دوره‌ی خاص را بسازد و شخصیت‌پردازی نیز بکند:

    “در استدیوِ ف.الف، از پارمنیدس تا ملاصدرا، از تماشای فینال لیورپول-آث‌میلان تا خواندن خبر اعدام صدام‌حسین، راه دوری نبود. پرتو میان‌بُر بود: کوره‌راهی که همواره به مقصد می‌رسید. آبشاری که یخ نمی‌زد. جویباری که نمی‌خشکید. با سنگ‌های کِرتاسه و خزه‌های لیز آشنا بود. استعاره بود و مَجاز مُرسل. خواب بود و خوراک. از زهی تا بادی و کوبه‌ای، هر سازی به دست می‌گرفت، می‌توانست صدایش را به‌خوبی دربیاورد.”

    به‌عنوان آخرین مسئله در این یادداشت، می‌توان این سؤال را مطرح کرد: با وجود لاغر و کم‌حجم بودن صحنه‌ی مرکزی و به‌تبع آن، عمل داستانی در آن، نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» چگونه جذابیت روایی خود را حفظ و مخاطب را مجاب به ادامه روایت می‌کند؟

    در جواب به این مسئله، می‌توان گفت که به‌نظر می‌‎رسد سینا دادخواه سه تدبیر روایی مختلف برای حفظ جذابیت اثر تا انتهای آن اندیشیده است:

    1. نوعی رازوارگی در داستان وجود دارد و اساساً یک «رازِ مگو» درباره‌ی شخصیت پرتو هست که «مامان‌مهری» آن را دم مرگ به فرزام گفته است و زندگی‌اش را زیر و رو کرده. راوی وجودِ این راز را در همین فصل‌های ابتدایی بیان می‌کند ولی به تمهیدهای مختلف بازگو کردن آن را تا فصل آخر به تأخیر می‌اندازد. مخاطب طبیعتاً به‌دنبال فهمیدن این راز، دوست دارد روایت را تا انتها مطالعه کند.
    2. راز دیگری در داستان وجود دارد، و تا انتها هم پاسخ قطعی به آن داده نمی‌شود و همه‌چیز به حدس و گمان و خوانش مخاطب واگذار می‌شود: مرگ مرموز و همزمان شخصیت‌های فرشته و شوهرش سیامک.
    3. نحوه‌ی روایت طوری است که مخاطب با خواندن کتابی با حجم 103 صفحه‌ی پالتویی، بخش زیادی از زندگی شخصیت فرزام و هم‌نسلانش، و به‌تبع آن، تاریخ اجتماعی (Social history) سرزمینش را درک می‌کند. این مخاطب مجبور است هنگام خواندن اثر کاملاً فعال باشد و زمان‌های مختلف را در ذهن خودش مرتب کند تا پیرنگ خطی اثر در ذهنش شکل بگیرد و معنا پیدا کند. فعال بودن مخاطب در عمل خوانش در ترکیب با ویژگی‌های نثری/زبانی اثر که پیشتر اشاره شد، نوعی دیگر از جذابیت روایی را برای اثر به همراه آورده است.

    نوولای «قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش» به‌قلم سینا دادخواه را نشر چشمه در مجموعه‌ی «هزار دستان» به‌چاپ رسانده است.

    داستان رمان سینا دادخواه قطعه‌ی نایاب برای تعمیر ریش‌تراش
    اشتراک Email Telegram WhatsApp Copy Link
    مقاله قبلینفرت از گذشته و غيرممکن بودن عشق در نمایشنامۀ «آخرين نوار کِرَپ» ساموئل بکت
    مقاله بعدی خانهٔ ارواح / داستان کوتاه از ویرجینیا وولف
    محمدرضا صالحی

    مطالب مرتبط

    جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

    محمدرضا صالحی

    وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

    رضا‍ صائمی

    داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

    فینیکس
    نظرتان را به اشتراک بگذارید

    Comments are closed.

    پیشنهاد سردبیر

    دان سیگل و اقتباس نئو نوآر از «آدمکش‌ها»ی ارنست همینگوی

    داستان‌های فینیکس | ۱- فیل در تاریکی

    گچ | داستان کوتاه از دیوید سالایی

    ما را همراهی کنید
    • YouTube
    • Instagram
    • Telegram
    • Facebook
    • Twitter
    پربازدیدترین ها
    Demo
    پربازدیدترین‌ها

    جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

    «ساتریکون» یا دوزخ فلینی

    یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

    پیشنهاد سردبیر

    لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

    امیر گنجوی

    آن سوی فینچر / درباره فیلم Mank (منک)

    امین نور

    چرا باید فیلم‌های معمایی را چند بار دید؟ / تجربه تماشای دوباره فایت کلاب

    پریسا جوانفر

    مجله تخصصی فینیکس در راستای ایجاد فضایی کاملا آزاد در بیان نظرات، از نویسنده‌ها و افراد حرفه‌ای و شناخته‌شده در زمینه‌های تخصصیِ سینما، ادبیات، اندیشه، نقاشی، تئاتر، معماری و شهرسازی شکل گرفته است.
    این وبسایت وابسته به مرکز فرهنگی هنری فینیکس واقع در تورنتو کانادا است. لازم به ذکر است که موضع‌گیری‌های نویسندگان کاملاً شخصی است و فینیکس مسئولیتی در قبال مواضع ندارد.
    حقوق کلیه مطالب برای مجله فرهنگی – هنری فینیکس محفوظ است. نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

    10 Center Ave, Unit A Second Floor, North York M2M 2L3
    • Home

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.