چایلد هسام (Childe Hassam)، همزمان با شکوفایی امپرسیونیسم در فرانسه، در سال ۱۸۵۹ در آمریکا چشم به جهان گشود. او که بعدها به یکی از برجسته‌ترین امپرسیونیست‌های آمریکایی تبدیل شد، با چیره‌دستی، نور و حرکت را در نقاشی‌هایش به اسارت درآورد. اگرچه شیفتۀ پاریس و زیبایی‌هایش بود، اما خیابان‌های نیویورک، شهر محبوبش، الهام‌بخش اصلی آثار او شدند.
در دوران جنگ جهانی اول، زمانی که حس میهن‌پرستی در سراسر آمریکا طنین‌انداز بود، چایلد هسام مجموعه‌ای متشکل از سی نقاشی خلق کرد که خیابان‌های آراسته به پرچم‌ها را به تصویر می‌کشیدند. او این آثار را «سری پرچم‌ها» نامید- نمایشی از شکوه، حرکت و اتحاد. در میان این مجموعه، «خیابان در باران» (تصویر بالا) با ترکیب لطافت باران و صلابت پرچم‌ها، فضای پرالتهاب و در عین حال امیدبخش آن روزها را به زیبایی ثبت کرده است.
این تابلو (عکس بالا) برای سال‌ها در اتاق بیضی کاخ سفید آویزان بود و در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون، باراک اوباما و دونالد ترامپ، همچنین در دوره ریاست جمهوری جو بایدن در آنجا نگهداری می‌شد.
هسام که توسط بسیاری از پژوهشگران هنر به‌عنوان برجسته‌ترین نقاش امپرسیونیست آمریکایی شناخته می‌شود، نقاشی آرام و صمیمی خود «شناگر» (تصویر بالا) را در اوایل قرن بیستم خلق کرد. آفرینش این اثر هنری با دوره‌ای از زندگی هنری هسام همزمان است که در آن، پالت رنگی او دگرگون می‌شود و به رنگ‌های ملایم و پاستلی نقاشان امپرسیونیست فرانسوی مانند کلود مونه نزدیک‌تر می‌شود. حتی خود سوژه، همسر او که در حال شناست، نشان از پیوند عمیق‌تر با پروژۀ امپرسیونیسم دارد که به‌دنبال به تصویر کشیدن طبیعت در شکوهی بی‌نظیر است. با قلم‌زنی خاص هسام و توجه بی‌نظیرش به رنگ‌ها، «شناگر» به‌عنوان رویایی از دنیای آرام و پر احساس یک زن جوان در حال شنا در جنگلی سرسبز، نمایان می‌شود.
هسام بسیاری از مناظر زادگاهش را بر بوم‌های خود ثبت کرده است، برای نمونه، «خیابان کلمبوس در یک روز بارانی در بوستون» (تصویر بالا). او از فضای خاکستری و بارانی روز بهره‌برده و تصویری از دوران ویکتوریایی نیو انگلند خلق کرده است، جایی که کالسکه‌های اسب‌کش در خیابان‌های سنگ‌فرش می‌رانند و زنان با یقه‌های بلند لباس‌هایشان در حالی که کودکانشان را به خانه می‌برند، در تلاشند تا از باران پناه بگیرند. همان‌طور که امپرسیونیست‌های فرانسوی با دنیای شهری و مفهوم پیشرفت روبه‌رو شدند، هسام دنیای آشنا و محبوب خود را نقاشی کرد — نه طبیعت روستایی که معمولا با امپرسیونیسم پیوند خورده، بلکه فضای شهری که او از کودکی و آغاز هنر خود در آن رشد کرده بود.
این نقاشی «پومونا» (تصویر بالا)، الهۀ رومی باغ‌ها و میوه‌ها را به زیبایی به تصویر می‌کشد. هسام، همچون بسیاری از هنرمندان آغاز قرن بیستم، نگران تأثیر مهاجران طبقۀ کارگر بر جامعه آمریکایی بود و شخصیت پومونا برای او نمادی بود از این باور که مردم باید فرهنگ خود را همچون باغی آبیاری کنند تا آن را برای نسل‌های آینده حفظ نمایند. او حتی آسمان «درخشان» در نقاشی‌هایش را- گونه‌ای از برکت آسمانی- به‌عنوان ویژگی‌ای منحصربه‌فرد از سرزمین آمریکا توصیف می‌کرد که همانند تمامی نعمت‌های این سرزمین، به شکوفایی فرهنگ و افتخار ملی آن یاری می‌رساند.
تابلوی «پنجره زمستانی در نیویورک» (تصویر بالا) یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین دستاوردهای هسام به‌عنوان یک نقاش به شمار می‌رود. این صحنه در اتاق غذاخوری استودیوی هسام، در دل منهتن رخ می‌دهد. زن ایستاده در نمای نیم‌رخ، همسر عزیز و مدل محبوب او، به نام مود است که در بسیاری از آثار مهمش حضور یافته است. ترکیب‌بندی اثر، سرشار از عناصری است که در سری پنجره‌ها معمولاً دیده می‌شود. مود در برابر پنجره‌ای بزرگ با پرده‌های نازک ایستاده و در افکار خود غرق شده است. اگرچه مود در کانون توجه قرار دارد، اما نگاه بیننده کم کم به پنجره و خیابان‌های برفی نیویورک هدایت می‌شود، همان شهری که هسام بارها در آثار خود به آن ادای احترام کرده است. این تابلو در طول زندگی هسام در مجموعۀ شخصی او باقی ماند و نشانه‌ای است از ارتباط عمیق او با این اثر و شخصیت مرکزی آن.
هسام با سبک امپرسیونیستی خاص خود توانست نه‌تنها زندگی روزمرۀ شهری را با جزئیاتی دقیق و زیبا ثبت کند، بلکه حس پویایی و حرکت را نیز در آثارش منعکس سازد. از خیابان‌های بارانی بوستون گرفته تا باغ‌های رنگارنگ و جشن‌های ملی، او در هر اثر خود به دنبال ثبت لحظات زودگذر و زیبایی‌های ناپایدار زندگی بود. تأثیر او بر هنر آمریکا همچنان پابرجاست و آثارش همچنان در معتبرترین گالری‌ها و موزه‌های جهان نگهداری می‌شوند.
مطالب پیشین:
تاب بازی اثر ژان اونوره فراگونار
ونوس و مارس اثر ساندرو بوتیچلی
این یک نقاشی نیست! اثر رنه مارگریت
