Close Menu
مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس

    Subscribe to Updates

    Get the latest creative news from FooBar about art, design and business.

    What's Hot

    یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

    نگاهی به داستان «رمز» نوشته‌ی «جین ناکس»

    زیبایی‌شناسی مکان در سینمای بلا تار: از رئالیسم شهری تا مینیمالیسم روستایی

    Facebook X (Twitter) Instagram Telegram
    Instagram YouTube Telegram Facebook X (Twitter)
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    • خانه
    • سینما
      1. نقد فیلم
      2. جشنواره‌ها
      3. یادداشت‌ها
      4. مصاحبه‌ها
      5. سریال
      6. مطالعات سینمایی
      7. فیلم سینمایی مستند
      8. ۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۴
      9. همه مطالب

      سکوت به مثابه‌ی عصیان | درباره‌ی «پرسونا»ی برگمان

      ۱۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «گناهکاران»؛ کلیسا، گیتار و خون‌آشام

      ۱۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی یا موعظه‌گری در مذمت فلاکت | نگاهی به فیلم «رها»

      ۱۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      حافظه در برابر استبداد | از سازه‌ی روایی تا زیبایی‌شناسی مقاومت

      ۲۰ فروردین , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | «ناپدید شدن جوزف منگل» و روسیاهی تاریخ

      ۲ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | خشم تا بخشش: درامی انسانی در حصار طراحی‌شده

      ۱ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | هارمونیِ ناتمام: تصویری براق و بی‌طپش از عشق در «تاریخچهٔ صدا»

      ۱ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      من ترانه، اورکای ایران زمین هستم | نگاهی به فیلم «اورکا» ساخته‌ی سحر مصیبی

      ۲۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | به بهانۀ ۷۵ سالگی فیلم «همه چیز درباره ایو»

      ۲۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      من با نینو بزرگ شدم | گفتگو با فرانچسکو سرپیکو، بازیگر سریال «دوست نابغه من»

      ۱۹ فروردین , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      گفتگوی اختصاصی | نانا اکوتیمیشویلی: زنان در گرجستان در آرزوی عدالت و دموکراسی هستند

      ۲۳ اسفند , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی | پرده‌برداری از اشتیاق: دنی کوته از «برای پل» و سیاست‌های جنسیت در سینما می‌گوید

      ۱۸ اسفند , ۱۴۰۳

      بازکردن سر شوخی با هالیوود | یادداشتی بر فصل اول سریال استودیو به کارگردانی سث روگن و ایوان گلدبرگ

      ۱ خرداد , ۱۴۰۴

      تاسیانی به رنگ آبی، کمیکی که تبدیل به گلوله شد | نگاهی به فضاسازی و شخصیت‌پردازی در سریال تاسیان

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سرانجام، جزا! | یادداشتی بر سه اپیزود ابتدایی فصل دوم سریال آخرین بازمانده‌ از ما

      ۱۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سریال Andor: چگونه سال‌های «گنگستری» استالین جوان الهام‌بخش مجموعه‌ی جنگ ستارگان شد

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی در سینمای ایران

      ۱۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      گزارش کارگاه تخصصی آفرینش سینمایی با مانی حقیقی در تورنتو

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سینما به مثابه‌ی هنر | نگاهی به کتاب «دفترهای سرافیو گوبینو فیلم‌بردار سینما» اثر لوئیجی پیراندللو

      ۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «رقصیدن پینا باوش»؛ همین که هستی بسیار زیباست

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نصرت کریمی؛ دست‌ هنرمندی که قرار بود قطع‌ شود

      ۲۹ فروردین , ۱۴۰۴

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      هم‌آواز نبود، آوازی هم نبود | نگاهی به مستند «ماه سایه» ساخته‌ی آزاده بیزارگیتی

      ۸ فروردین , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «رمز» نوشته‌ی «جین ناکس»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      زیبایی‌شناسی مکان در سینمای بلا تار: از رئالیسم شهری تا مینیمالیسم روستایی

      ۲ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | «ناپدید شدن جوزف منگل» و روسیاهی تاریخ

      ۲ خرداد , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      زیبایی‌شناسی مکان در سینمای بلا تار: از رئالیسم شهری تا مینیمالیسم روستایی

      ۲ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | «ناپدید شدن جوزف منگل» و روسیاهی تاریخ

      ۲ خرداد , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | خشم تا بخشش: درامی انسانی در حصار طراحی‌شده

      ۱ خرداد , ۱۴۰۴
    • ادبیات
      1. نقد و نظریه ادبی
      2. تازه های نشر
      3. داستان
      4. گفت و گو
      5. همه مطالب

      نگاهی به داستان «رمز» نوشته‌ی «جین ناکس»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «گل‌ها» نوشته‌ی «آلیس واکر»

      ۲۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      درهم‌ریختگی زبان‌ها

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «خانواده‌ی مصنوعی» نوشته‌ی آن تایلر

      ۲ فروردین , ۱۴۰۴

      شعف در دلِ تابستان برفی | درباره «برف در تابستان» نوشتۀ سایاداویو جوتیکا

      ۲۸ اسفند , ۱۴۰۳

      رازهای کافکا | نوشتهٔ استوآرت جفریز

      ۲۴ بهمن , ۱۴۰۳

      دربارۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد» نوشتۀ جسیکا اَو

      ۱۸ دی , ۱۴۰۳

      داستان‌های فینیکس | ۱۷- وسواس

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      مرد خانه | داستان کوتاه از فرانک اُکانر

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۵- رفیق

      ۱۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      هر رابطۀ عشقی مستلزم یک حذف اساسی است | گفتگو با انزو کرمن

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      زمان و تنهایی | گفتگو با پائولو جوردانو، خالقِ رمان «تنهایی اعداد اول»

      ۷ اسفند , ۱۴۰۳

      همچون سفر، مادر و برفی که در نهایت آب می‌شود | گفتگو با جسیکا او نویسندۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد»

      ۲۳ بهمن , ۱۴۰۳

      نگاهی به داستان «رمز» نوشته‌ی «جین ناکس»

      ۳ خرداد , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۷- وسواس

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • تئاتر
      1. تاریخ نمایش
      2. گفت و گو
      3. نظریه تئاتر
      4. نمایش روی صحنه
      5. همه مطالب

      گفتگو با فرخ غفاری دربارۀ جشن هنر شیراز، تعزیه و تئاتر شرق و غرب

      ۲۸ آذر , ۱۴۰۳

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      او؛ اُگوست استریندبرگ است!

      ۲۸ فروردین , ۱۴۰۴

      کارل گئورگ بوشنر، پیشگام درام اکسپرسیونیستی 

      ۷ فروردین , ۱۴۰۴

      سفری میان سطور و روابط آدم‌ها | درباره نمایشنامه «شهر زیبا» نوشته کانر مک‌فرسن

      ۲۸ دی , ۱۴۰۳

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴

      اندکی عشق و کمی بیشتر اقتدارگرایی | درباره نمایش «هارشدگی» به کارگردانی پویان باقرزاده

      ۲۱ فروردین , ۱۴۰۴

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴
    • نقاشی
      1. آثار ماندگار
      2. گالری ها
      3. همه مطالب

      پنجاه تابلو | ۴۶- جهان بی‌نقاب کریستین شاد

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      فرانسیس بیکن؛ آخرالزمان بشر قرن بیستم

      ۲۱ دی , ۱۴۰۳

      گنجی که سال‌ها در زیرزمین موزۀ هنرهای معاصر تهران پنهان بود |  گفتگو با عليرضا سميع آذر

      ۱۵ آذر , ۱۴۰۳

      پنجاه تابلو | ۴۶- جهان بی‌نقاب کریستین شاد

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • موسیقی
      1. آلبوم های روز
      2. اجراها و کنسرت ها
      3. مرور آثار تاریخی
      4. همه مطالب

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳

      وودستاک: اعتراضی فراتر از زمین‌های گلی

      ۲۳ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      زناکیس و موسیقی

      ۲۷ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳
    • معماری

      معماری می‌تواند روح یک جامعه را لمس کند | جایزه پریتزکر ۲۰۲۵

      ۱۴ فروردین , ۱۴۰۴

      پاویون سرپنتاین ۲۰۲۵ اثر مارینا تبسم

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      طراحان مد، امضای خود را در گراند پَله ثبت می‌کنند | گزارشی از Runway مد شانل

      ۹ اسفند , ۱۴۰۳

      جزیره‌ کوچک (Little Island)، جزیره‌ای سبز در قلب نیویورک

      ۲۵ بهمن , ۱۴۰۳

      نُه پروژه‌ برتر از معماری معاصر ایران | به انتخاب Architizer

      ۱۸ بهمن , ۱۴۰۳
    • اندیشه

      جنگ خدایان و غول‌ها

      ۳۱ فروردین , ۱۴۰۴

      ملی‌گرایی در فضای امروز کانادا: از سرودهای جمعی تا تشدید بحث‌های سیاسی

      ۴ فروردین , ۱۴۰۴

      ترامپ و قدرت تاریخ: بازخوانی دیروز برای ساخت فردا

      ۶ بهمن , ۱۴۰۳

      در دفاع از زیبایی انسانی

      ۱۲ دی , ۱۴۰۳

      اسطوره‌ی آفرینش | کیهان‌زایی و کیهان‌شناسی

      ۲ دی , ۱۴۰۳
    • پرونده‌های ویژه
      1. پرونده شماره ۱
      2. پرونده شماره ۲
      3. پرونده شماره ۳
      4. پرونده شماره ۴
      5. پرونده شماره ۵
      6. همه مطالب

      دموکراسی در فضای شهری و انقلاب دیجیتال

      ۲۱ خرداد , ۱۳۹۹

      دیجیتال: آینده یک تحول

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      رابطه‌ی ویدیوگیم و سینما؛ قرابت هنر هفت و هشت

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      Videodrome و مونولوگ‌‌هایی برای بقا

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      مسیح در سینما / نگاهی به فیلم مسیر سبز

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آیا واقعا جویس از مذهب دلسرد شد؟

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      بالتازار / لحظه‌ی لمس درد در اتحاد با مسیح!

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آخرین وسوسه شریدر

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      هنرمند و پدیده‌ی سینمای سیاسی-هنر انقلابی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پایان سینما: گدار و سیاست رادیکال

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      گاوراس و خوانش راسیونالیستی ایدئولوژی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      انقلاب به مثابه هیچ / بررسی فیلم باشگاه مبارزه

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پورن‌مدرنیسم: الیگارشی تجاوز

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      بازنمایی تجاوز در سینمای آمریکا

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      تصویر تجاوز در سینمای جریان اصلی

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      آیا آزارگری جنسی پایانی خواهد داشت؟

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      خدمت و خیانت جشنواره‌ها

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      ناشاد در غربت و وطن / جعفر پناهی و حضور در جشنواره‌های جهانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰
    • ستون آزاد

      نمایش فیلم مهیج سیاسی در تورنتو – ۳ مِی در Innis Town Hall و Global Link

      ۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      آنچه پالین کیل نمی‌توانست درباره‌ی سینمادوستان جوان تشخیص دهد

      ۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      هر کجا باشم، شعر مال من است

      ۳۰ اسفند , ۱۴۰۳

      لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

      ۱۴ اسفند , ۱۴۰۳

      کانادا: سرزمین غرولند، چسب کاغذی و دزدهای حرفه‌ای!

      ۱۱ دی , ۱۴۰۳
    • گفتگو

      ساندنس ۲۰۲۵ | درخشش فیلم‌های ایرانی «راه‌های دور» و «چیزهایی که می‌کُشی»

      ۱۳ بهمن , ۱۴۰۳

      روشنفکران ایرانی با دفاع از «قیصر» به سینمای ایران ضربه زدند / گفتگو با آربی اوانسیان (بخش دوم)

      ۲۸ شهریور , ۱۴۰۳

      علی صمدی احدی و ساخت هفت روز: یک گفتگو

      ۲۱ شهریور , ۱۴۰۳

      «سیاوش در تخت جمشید» شبیه هیچ فیلم دیگری نیست / گفتگو با آربی اُوانسیان (بخش اول)

      ۱۴ شهریور , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی با جهانگیر کوثری، کارگردان فیلم «من فروغ هستم» در جشنواره فیلم کوروش

      ۲۸ مرداد , ۱۴۰۳
    • درباره ما
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    سینما یادداشت‌ها

    ورود به خلا / درباره فیلم گرداب (Vortex)

    پژمان خلیل‌زادهپژمان خلیل‌زاده۱۹ شهریور , ۱۴۰۱
    اشتراک گذاری Email Telegram WhatsApp
    گرداب
    اشتراک گذاری
    Email Telegram WhatsApp

    دوربین متساکن در تحرک آرام با مسیرهای چرخشی‌اش در نماهای بسته‌ی داخلی یک خانه‌ی تو در توی لابیرنتی، توجه ما را از ابتدای قصه به خود جلب می‌کند. ساختار قاب‌بندی در کلیت فیلم به دو قاب از نمای دو دوربین تقسیم شده است که مشترکاً در کنار هم یک قاب دو در دو را با هم می‌سازند. گاسپار نوئه فیلمساز نام آشنای بشدت آوانگارد و آنارشیستِ فرانسوی-آرژانتینی پس از گذراندن آثار تابوشکن و بحث‌برانگیزش، اکنون در دو فیلم پایانی خود به فرازی از نگره‌ی تحصن بر روی میزانسن و اسلوب حرکت خطی دوربین فوکوس کرده است. حالت توازنی بین دو قاب و دو منظرگاه هم‌زمان از دو ناحیه را نوئه از «نور جاویدان» در ساختار تکنیکال اثرش به کار گرفت و در آنجا کمی با گیجی و عدم تعامل همراه بود. اما در اثر جدیدش؛ «گرداب»، سبک دکوپاژ منظم قاب‌بندی و حرکت ایستای دوربین با جا گیری‌های متناوب در دو قاب هم‌تراز اما غیر تساوی، یک حالت دوگانه‌ی توازی بین منظرگاه‌ برای نقطه دید مخاطب به وجود می‌آورد.
    داربو آرجنتو فیلمساز اسطوره‌ای ژانر ترسناک سینمای ایتالیا حاضر شده در اثر جدید گاسپار نوئه با وی همکاری مشترک در بخشی از فیلمنامه و ایفای نقش اول را به عهده بگیرد. آرجنتو در دوره‌ی جوانی کارنامه هنری‌اش در چند فیلم خود و سایرین به ایفای نقش پرداخته بود که اینبار پس از سالها در ۸۱ سالگی کاراکتر پیرمرد فیلم را به شکل کاملاً طبیعی و سمپات در حالتی رئالیستیک مقابل دوربین ارائه می‌دهد. «گرداب» از آن دسته آثاری است که گاسپار نوئه همیشه دلش می‌خواست آن را روزی با همین ساختار بسازد. فیلمی که المان‌های مشعشع و تکنیکال آنتروپیک دوربین و لنز و حرکت لرزان روی دست را ندارد و حتی تشخص نماها و قاب‌بندی کادراژ دوربین با ساختار دوربین «نور جاودان» که در ظاهر گویا بهم شباهت دارند، اما فرق اساسی می‌کند. گویا حضور داریو آرجنتو کمی باعث شده است که نوئه در یک فیلد انتظام‌یافته قرار بگیرد و این حس از کارگردان با سابقه‌ای دریافت شده است که خود او هم در طول کارنامه‌اش با فضاهای تکنیکال و اگزوتیک در سطوح نورها و کمپوزیسیون رنگ‌ها و میزانسن و تحرک و قاب‌بندی، کارهای متفاوتی از خود بر روی پرده سینما ثبت کرده است.
    «گرداب» در مورد یک زوج کهنسال در گوشه‌ای جدا افتاده از پاریس است که زن دچار بیماری آلزایمر شدیدی است و این موضوع چالش اساسی خانه و همسرش لویی (آرجنتو) و پسرش استفانی شده است. الی (فرانسیس لبرون) که سابقاً یک پزشک روانشناس بوده، اکنون حافظه‌ی اصلی‌اش را تا مقدار زیادی از دست داده و گاهی اوقات به اندازه لحظات آنی، می‌تواند رویدادها و سوژه‌ها را بشناسد و از هم تمیز دهد. اوپنینگ فیلم در قسمت پرولوگ داستان، دوربین فیلمساز به آرامی از پشت کاراکتر الی از اتاق خواب او را تعقیب می‌کند و زن که در حالت گیجی فراموشی و سرگردانی ابهام ذهنی است با حرکات متسلسل به چپ و راست تکان خورده و وارد راهرو می‌شود. دوربین بدون اینکه کات دهد الی را از دو منظر قاب، در راهروی خانه‌ی تاریک و افسرده و دل‌مرده‌ی آنها تعقیب می‌نماید و از اتاقی به اتاقی دیگر و از آنجا به آشپزخانه کوچک و محقر خزیده در کنج دیوار آپارتمان قدم می‌گذارد و دوباره برمی‌گردد و از راهرو گذار کرده و به بیرون از خانه می‌رود. پس از اوپنینگ مسکوت فیلم، با دو قاب در دو میزانسن و دو فضا و دو ساحت پرسوناژی روبرو می‌شویم. لویی در خانه از خواب بیدار شده و فهمیده است که الی سر جایش در تخت نیست. از آنسو همزمان ما در قاب متوازن کادراژ، در حال تماشای الی هستیم که گیج و منگ در خیابان قدم می‌زند و به مغازه‌ای ورود می‌کند. در میزانسن داخلی خانه، لویی با قدم‌های آراسته اما تحت تاثیر ضعف پیری همان پلن خطوط داخلی آپارتمان را طی می‌کند که در اینجا جایگاه دوربین در کنار لوبی است و او را از گوشه و نمای نیمرخ و سه‌رخ نمایش می‌دهد‌. ما در طول فیلم چندبار شاهد پیمایش قدم‌های مرد و زن در مسیر راهروها و اتاق‌های تو در تو و آن آشپزخانه‌ی نمور و دستشویی گنگ و حمام نقلی در زیر پلکان انباری بالا هستیم. گاسپار نوئه با سوژه‌ی اول فیلمش یعنی داریو آرجنتو؛ کسی که سالها فیلمهای ترسناک با داستانها و تم‌های عجیب و پیچ‌ در پیچ ساخته است، اکنون او را در گردابی لابیرنتی از وضعیت هراسناک تنهایی و پایان و سقوط عشق و اعجاز زیستن، اسیر یک چرخش بی‌نهایت می‌کند. سرگردانی زن و اثیری مرد در اسارت گرداب خانه، پایان سکوت ترسناکی از انگاره‌ی زیستن آدمی در نطفه‌ی تصنعی مدرنیته‌ی کنونی است.

    دوربین نوئه هم تا پایان فیلم به یک حالت انشقاقی از ساحت تراکم ابژکتیو تبدیل می‌شود به نوعی که هراس دارد از داخل خانه و محدوده‌ی بسیط و بسته‌ی اطراف محیط خانه‌ی آن زوج دور شود و به عمق خیابان و نماهای باز و خارجی بپیوندد. تنها نمای خارجی فیلم در خیابان جلوی درب خانه‌ی استفانی است که او با یک زن  ولگرد هروئینی مکالمه دارد و سریعاً به داخل آپارتمان می‌خزد. می‌توان اینطور بیان کرد که دوربین نوئه در «گرداب» از پس ساخت اتمسفر و زیست انفکاکی سوژه‌هایش، به حدی در تنازع ساحت آنها فرو می‌رود که از حالت ابژکتیو رئالیسم عریان به یک سوبژکتیویته‌ی مازاد در منبع نظرگاه و قوه‌ی دید ثانویه می‌رسد. برای مثال سکانس دوش گرفتن لویی در حمام که ما در قاب متوازنش، الی را می‌بینیم که در اتاق کار مرد در حال پاره کردن متون او که متعلق به کتاب جدیدش است، بسر می‌برد. ناگهان الی وارد حمام می‌شود؛ دوربین اول نمایی مدیوم‌شات از لویی زیر دوش دارد و دوربین دوم در پشت سر الی جا گرفته که همزمان لویی متوجه معدوم شدن نوشته‌هایش می‌شود و با قدرت ضعیفش می‌خواهد جلوی زن را بگیرد. هر دو نما در حالت لانگ‌تیک و بدون حرکت‌اند. لویی که اکنون به حیرانی و سرگردانی همچون حالات زنش رسیده، صدایش تکه تکه می‌شود و در نمای متوازن کادر، الی همچون کودکی معصوم در حال تلاش است تا کاغذهای پاره را داخل سیفون توالت بکند. این دو لانگ‌تیک به دو لانگ‌تیک ثانویه متصل می‌شود؛ لویی در چهارچوبه‌ی در اتاق کارش ایستاده و همچون کودکی نالان نمی‌داند چکار باید بکند و فقط بغضی درونی دارد. دوربین اول او را در مدیوم‌شات چهارچوب در اتاق می‌گیرد که لویی به زن می‌گوید:«تو فراتر از یک دیوانه‌ای، تو قصد داری مرا بکشی» و سپس مرد به چهارچوبه در تکیه داده و سرش را به دیوار می‌چسباند و می‌گرید‌. دوربین دوم به شکل تو در تو با نمای مرد، الی را نشسته پشت میز کار لویی نشان می‌‌دهد که بهت‌زده به مقابلش می‌نگرد. در اینجا کارکرد تو در تویی نماهای برداشت بلند با تغییر فراز با یک جابجایی کوچک و انتقال مرتبه‌ی درام از حالت کنش‌مند به واکنش‌گرایی؛ آنهم تمام اینها را با یک تکنیک توامان دو قاب و دو منظرگاه به تصویر می‌کشد، چنین کمپوزیسیون هم‌راستای دراماتیک و تعاملی در ساختار ابژکتیو فیلم باعث ایجاد تراکنش سوبژکتیو با حالت واکنشی می‌گردد. میزانسن گریه‌ی لویی و منظرگاه متنافر و تو در توی دو قاب برای هر دو کاراکتر، حالت دوربین متساکن و آی‌لول نوئه را به یک گریز سوبژکتیو و درونی از حضور بالقوه‌ی شخص ثالث، یعنی مخاطب در اتمسفر میزانسن بهره می‌برد. ما پس از تماشای حدودا یک ساعت و نیم از داستان فیلم و آشنایی کاملاً تعاملی با کارکترها و چالش‌هایشان، اکنون در این فراز مهم، وقتی که هر دوی آنها در انتهای خط لابیرنت گردابی خانه به حالت احتضار و واریاسیون مرگ ایجابی رسیده‌اند؛ ما از قِبَل دوربین بی‌حرکت فیلمساز از حالتی ابژکتیو به حالت سوبژکتیو، وارد چگالی میزانسن در انتهای بودن آنها و سقوط زیستی‌شان می‌شویم. یادمان هم نرود که در نقطه شروع این سکانس، الی با باز گذاشتن شیر گاز، باعث محتضر شدن لویی شد. اکنون در فراز ایجابی واکنش‌های متنافر به مثابه‌ی دیگری، با انهدام هویت هنری مرد و پایان هویت پزشکی زن، ناقوس احتضار مرگ و پایان زیستن در ابدیت جسمانیت فرا می‌رسد. یکی دیگر از لحظات دلنشین فیلم آنجایی است که لویی روی زمین در حالت نیمه جان و احتضار مفرط افتاده است و الی با آن قدم‌های آهسته‌اش نزد پیکر مرد می‌آید. دوربین نوئه در یک لو-انگل با ارتفاع زمینی، نمای توشات زن و مرد را در مدیوم‌شات می‌گیرد. ثبت چنین نما و میزانسنی در تمام سینمای گاسپار نوئه نمونه‌ای غیر نوئه‌ای است. الی خم میشود و سرش را نزدیک سینه‌ی لویی میکند و میبیند او کمی تکان می‌خورد. سپس در همان گیجی آلزایمرش، اعجاز عشق برای آخرین‌بار دست به معاشقه‌ی فراموشی و احتضار پایان لحظه‌ها می‌زند. الی اول یک بالشت زیر سر لویی می‌گذارد و سپس با سختی و تلاش بسیار، تک‌تک شماره‌های تلفن را می‌گیرد و همچون کودکی گمشده در گردابی عمیق با صدای مستاصل به پسرش ماجرای سکته لویی را می‌گوید و پس از قطع تلفن، برای آخرین‌بار دستش را دوباره روی سینه‌ی مرد فشار داده و به او نوید آمدن آمبولانس را می‌دهد. در این نمای لانگ‌تیک ما هیچ نمایی از صورت لویی نمی‌بینیم، بلکه انعکاس تصویر چهره‌ی مرد در صورت زن نمایان شده است.

    «گرداب» اثری است در باب زیستن در عمق و انتهای تنهایی منفرد و اسارت در بند تنهایی‌های مزدوج. این فیلم گاسپار نوئه به شدت در کنکاشت ابدیت زمان، تلخ و بی‌رحم است. نوئه با ارجاعاتی به «عشق» میشائیل هانکه دست به تصویرگری واریاسیون انسداد در انتهای مسیر زیستن در کالبد ماتریالیستی این جهان می‌زند. در سکانس پایانی وقتی که الی شیر گاز را باز می‌کند به شکلی نمادین با اینکه فراموشی دارد، اما ناگهان دعای عشای ربانی عیسی مسیح در سفر رستگاری را زیر لب می‌خواند. پرسوناژ گمشده در قلب گرداب تنهایی، سرآخر در حالتی متبلور با یک انضمام تذهیبی به آغوش مرگِ ابدیِ جسمانیت می‌رود.

    گاسپار نوئه داریو آرجنتو گرداب
    اشتراک Email Telegram WhatsApp Copy Link
    مقاله قبلیقدرت انفکاکی یک مولف در باتلاق مضمحل سینمای امروز / نقد فیلم دلال (Broker)
    مقاله بعدی قیام علیه سایه‌های ظلم و استبداد / نقد فیلم نبرد الجزایر
    پژمان خلیل‌زاده

    مطالب مرتبط

    یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

    سحر عصرآزاد

    زیبایی‌شناسی مکان در سینمای بلا تار: از رئالیسم شهری تا مینیمالیسم روستایی

    پرویز جاهد

    جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | «ناپدید شدن جوزف منگل» و روسیاهی تاریخ

    محمد عبدی
    نظرتان را به اشتراک بگذارید

    Comments are closed.

    پیشنهاد سردبیر

    دان سیگل و اقتباس نئو نوآر از «آدمکش‌ها»ی ارنست همینگوی

    داستان‌های فینیکس | ۱- فیل در تاریکی

    گچ | داستان کوتاه از دیوید سالایی

    ما را همراهی کنید
    • YouTube
    • Instagram
    • Telegram
    • Facebook
    • Twitter
    پربازدیدترین ها
    Demo
    پربازدیدترین‌ها

    یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌ها | به بهانۀ ۷۰ سالگی فیلم «خارش هفت ساله»

    نگاهی به داستان «رمز» نوشته‌ی «جین ناکس»

    زیبایی‌شناسی مکان در سینمای بلا تار: از رئالیسم شهری تا مینیمالیسم روستایی

    پیشنهاد سردبیر

    لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

    امیر گنجوی

    آن سوی فینچر / درباره فیلم Mank (منک)

    امین نور

    چرا باید فیلم‌های معمایی را چند بار دید؟ / تجربه تماشای دوباره فایت کلاب

    پریسا جوانفر

    مجله تخصصی فینیکس در راستای ایجاد فضایی کاملا آزاد در بیان نظرات، از نویسنده‌ها و افراد حرفه‌ای و شناخته‌شده در زمینه‌های تخصصیِ سینما، ادبیات، اندیشه، نقاشی، تئاتر، معماری و شهرسازی شکل گرفته است.
    این وبسایت وابسته به مرکز فرهنگی هنری فینیکس واقع در تورنتو کانادا است. لازم به ذکر است که موضع‌گیری‌های نویسندگان کاملاً شخصی است و فینیکس مسئولیتی در قبال مواضع ندارد.
    حقوق کلیه مطالب برای مجله فرهنگی – هنری فینیکس محفوظ است. نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

    10 Center Ave, Unit A Second Floor, North York M2M 2L3
    • Home

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.