Close Menu
مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس

    Subscribe to Updates

    Get the latest creative news from FooBar about art, design and business.

    What's Hot

    درباره ژانر ورزشی در سینمای ایران

    یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

    جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

    Facebook X (Twitter) Instagram Telegram
    Instagram YouTube Telegram Facebook X (Twitter)
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    • خانه
    • سینما
      1. نقد فیلم
      2. جشنواره‌ها
      3. یادداشت‌ها
      4. مصاحبه‌ها
      5. سریال
      6. مطالعات سینمایی
      7. فیلم سینمایی مستند
      8. ۱۰ فیلم برتر سال ۲۰۲۴
      9. همه مطالب

      سکوت به مثابه‌ی عصیان | درباره‌ی «پرسونا»ی برگمان

      ۱۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «گناهکاران»؛ کلیسا، گیتار و خون‌آشام

      ۱۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی یا موعظه‌گری در مذمت فلاکت | نگاهی به فیلم «رها»

      ۱۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      حافظه در برابر استبداد | از سازه‌ی روایی تا زیبایی‌شناسی مقاومت

      ۲۰ فروردین , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | عقاب‌های جمهوری؛ هنر در بند تبلیغات حکومتی

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | آلفا: بدن استریل‌شده‌ی یک فاجعه‌ی جعلی

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | گزارش تصویری ۲

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      من ترانه، اورکای ایران زمین هستم | نگاهی به فیلم «اورکا» ساخته‌ی سحر مصیبی

      ۲۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ کلاسیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | به بهانۀ ۷۵ سالگی فیلم «همه چیز درباره ایو»

      ۲۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | بن‌بست

      ۲۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      من با نینو بزرگ شدم | گفتگو با فرانچسکو سرپیکو، بازیگر سریال «دوست نابغه من»

      ۱۹ فروردین , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      گفتگوی اختصاصی | نانا اکوتیمیشویلی: زنان در گرجستان در آرزوی عدالت و دموکراسی هستند

      ۲۳ اسفند , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی | پرده‌برداری از اشتیاق: دنی کوته از «برای پل» و سیاست‌های جنسیت در سینما می‌گوید

      ۱۸ اسفند , ۱۴۰۳

      تاسیانی به رنگ آبی، کمیکی که تبدیل به گلوله شد | نگاهی به فضاسازی و شخصیت‌پردازی در سریال تاسیان

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سرانجام، جزا! | یادداشتی بر سه اپیزود ابتدایی فصل دوم سریال آخرین بازمانده‌ از ما

      ۱۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سریال Andor: چگونه سال‌های «گنگستری» استالین جوان الهام‌بخش مجموعه‌ی جنگ ستارگان شد

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      بازخوانی یک سریال ماندگار | قصه‌های مجید و قصه‌های کیومرث

      ۲۰ فروردین , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      رئالیسم اجتماعی در سینمای ایران

      ۱۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      گزارش کارگاه تخصصی آفرینش سینمایی با مانی حقیقی در تورنتو

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      سینما به مثابه‌ی هنر | نگاهی به کتاب «دفترهای سرافیو گوبینو فیلم‌بردار سینما» اثر لوئیجی پیراندللو

      ۷ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      «رقصیدن پینا باوش»؛ همین که هستی بسیار زیباست

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نصرت کریمی؛ دست‌ هنرمندی که قرار بود قطع‌ شود

      ۲۹ فروردین , ۱۴۰۴

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      هم‌آواز نبود، آوازی هم نبود | نگاهی به مستند «ماه سایه» ساخته‌ی آزاده بیزارگیتی

      ۸ فروردین , ۱۴۰۴

      درباره ژانر ورزشی در سینمای ایران

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۷- وسواس

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      درباره ژانر ورزشی در سینمای ایران

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

      ۳۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | عقاب‌های جمهوری؛ هنر در بند تبلیغات حکومتی

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • ادبیات
      1. نقد و نظریه ادبی
      2. تازه های نشر
      3. داستان
      4. گفت و گو
      5. همه مطالب

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «گل‌ها» نوشته‌ی «آلیس واکر»

      ۲۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      درهم‌ریختگی زبان‌ها

      ۱۴ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «ویزور» نوشته‌ی ریموند کارور

      ۱۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نگاهی به داستان «خانواده‌ی مصنوعی» نوشته‌ی آن تایلر

      ۲ فروردین , ۱۴۰۴

      شعف در دلِ تابستان برفی | درباره «برف در تابستان» نوشتۀ سایاداویو جوتیکا

      ۲۸ اسفند , ۱۴۰۳

      رازهای کافکا | نوشتهٔ استوآرت جفریز

      ۲۴ بهمن , ۱۴۰۳

      دربارۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد» نوشتۀ جسیکا اَو

      ۱۸ دی , ۱۴۰۳

      داستان‌های فینیکس | ۱۷- وسواس

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      مرد خانه | داستان کوتاه از فرانک اُکانر

      ۲۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۵- رفیق

      ۱۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      اعتماد بین سینماگر و نویسنده از بین رفته است | گفتگو با شیوا ارسطویی

      ۲۴ اسفند , ۱۴۰۳

      هر رابطۀ عشقی مستلزم یک حذف اساسی است | گفتگو با انزو کرمن

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      زمان و تنهایی | گفتگو با پائولو جوردانو، خالقِ رمان «تنهایی اعداد اول»

      ۷ اسفند , ۱۴۰۳

      همچون سفر، مادر و برفی که در نهایت آب می‌شود | گفتگو با جسیکا او نویسندۀ رمان «آنقدر سرد که برف ببارد»

      ۲۳ بهمن , ۱۴۰۳

      داستان‌های فینیکس | ۱۷- وسواس

      ۳۰ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      جهنم‌گردی با آقای یوزف پرونک؛ نگاهی به رمان کوتاه «یوزف پرونک نابینا و ارواح مُرده»

      ۲۶ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      وقتی سینما قصه می‌گوید | نگاهی به کتاب روایت و روایتگری در سینما

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      داستان‌های فینیکس | ۱۶- آئورا

      ۲۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • تئاتر
      1. تاریخ نمایش
      2. گفت و گو
      3. نظریه تئاتر
      4. نمایش روی صحنه
      5. همه مطالب

      گفتگو با فرخ غفاری دربارۀ جشن هنر شیراز، تعزیه و تئاتر شرق و غرب

      ۲۸ آذر , ۱۴۰۳

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      او؛ اُگوست استریندبرگ است!

      ۲۸ فروردین , ۱۴۰۴

      کارل گئورگ بوشنر، پیشگام درام اکسپرسیونیستی 

      ۷ فروردین , ۱۴۰۴

      سفری میان سطور و روابط آدم‌ها | درباره نمایشنامه «شهر زیبا» نوشته کانر مک‌فرسن

      ۲۸ دی , ۱۴۰۳

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴

      اندکی عشق و کمی بیشتر اقتدارگرایی | درباره نمایش «هارشدگی» به کارگردانی پویان باقرزاده

      ۲۱ فروردین , ۱۴۰۴

      عباس نعلبندیان با تفاوت آغاز می‌شود!

      ۱۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      تاب‌آوری در زمانه فردگرایی | درباره نمایش «کتابخانه نیمه‌شب»

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی درباره زندگی سهراب شهید ثالث | درباره اجرای «فوگ غربت» به نویسندگی و کارگردانی نیما شهرابی

      ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      نمایشی که تمام تماشاگران را از حال می‌­برد

      ۳۰ فروردین , ۱۴۰۴
    • نقاشی
      1. آثار ماندگار
      2. گالری ها
      3. همه مطالب

      پنجاه تابلو | ۴۶- جهان بی‌نقاب کریستین شاد

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      فرانسیس بیکن؛ آخرالزمان بشر قرن بیستم

      ۲۱ دی , ۱۴۰۳

      گنجی که سال‌ها در زیرزمین موزۀ هنرهای معاصر تهران پنهان بود |  گفتگو با عليرضا سميع آذر

      ۱۵ آذر , ۱۴۰۳

      پنجاه تابلو | ۴۶- جهان بی‌نقاب کریستین شاد

      ۲۹ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۵- جرج گروس: نقاشی از دل دادائیسم و آنارشیسم

      ۲۲ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۴- فلیکس نوسبام: نقاش هولوکاست

      ۱۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      پنجاه تابلو | ۴۳- مردان برهنه از نگاه سیلویا اسلی

      ۸ اردیبهشت , ۱۴۰۴
    • موسیقی
      1. آلبوم های روز
      2. اجراها و کنسرت ها
      3. مرور آثار تاریخی
      4. همه مطالب

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳

      وودستاک: اعتراضی فراتر از زمین‌های گلی

      ۲۳ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      زناکیس و موسیقی

      ۲۷ دی , ۱۴۰۳

      چرا ما می­‌خواهیم باور کنیم که جیم موریسون هنوز زنده است؟

      ۱۸ فروردین , ۱۴۰۴

      در فاصله‌ای دور از زمین | تحلیل جامع آلبوم The Overview اثر استیون ویلسون

      ۱۷ فروردین , ۱۴۰۴

      گرمی ۲۰۲۵ | وقتی موسیقی زیر سایه انتقادات و مصالحه قرار می‌گیرد

      ۱۲ اسفند , ۱۴۰۳

      دریم تیتر و Parasomnia:  یک ادیسه‌ی صوتی در ناخودآگاه ما

      ۲ اسفند , ۱۴۰۳
    • معماری

      معماری می‌تواند روح یک جامعه را لمس کند | جایزه پریتزکر ۲۰۲۵

      ۱۴ فروردین , ۱۴۰۴

      پاویون سرپنتاین ۲۰۲۵ اثر مارینا تبسم

      ۱۶ اسفند , ۱۴۰۳

      طراحان مد، امضای خود را در گراند پَله ثبت می‌کنند | گزارشی از Runway مد شانل

      ۹ اسفند , ۱۴۰۳

      جزیره‌ کوچک (Little Island)، جزیره‌ای سبز در قلب نیویورک

      ۲۵ بهمن , ۱۴۰۳

      نُه پروژه‌ برتر از معماری معاصر ایران | به انتخاب Architizer

      ۱۸ بهمن , ۱۴۰۳
    • اندیشه

      جنگ خدایان و غول‌ها

      ۳۱ فروردین , ۱۴۰۴

      ملی‌گرایی در فضای امروز کانادا: از سرودهای جمعی تا تشدید بحث‌های سیاسی

      ۴ فروردین , ۱۴۰۴

      ترامپ و قدرت تاریخ: بازخوانی دیروز برای ساخت فردا

      ۶ بهمن , ۱۴۰۳

      در دفاع از زیبایی انسانی

      ۱۲ دی , ۱۴۰۳

      اسطوره‌ی آفرینش | کیهان‌زایی و کیهان‌شناسی

      ۲ دی , ۱۴۰۳
    • پرونده‌های ویژه
      1. پرونده شماره ۱
      2. پرونده شماره ۲
      3. پرونده شماره ۳
      4. پرونده شماره ۴
      5. پرونده شماره ۵
      6. همه مطالب

      دموکراسی در فضای شهری و انقلاب دیجیتال

      ۲۱ خرداد , ۱۳۹۹

      دیجیتال: آینده یک تحول

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      رابطه‌ی ویدیوگیم و سینما؛ قرابت هنر هفت و هشت

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      Videodrome و مونولوگ‌‌هایی برای بقا

      ۱۲ خرداد , ۱۳۹۹

      مسیح در سینما / نگاهی به فیلم مسیر سبز

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آیا واقعا جویس از مذهب دلسرد شد؟

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      بالتازار / لحظه‌ی لمس درد در اتحاد با مسیح!

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      آخرین وسوسه شریدر

      ۱۵ مرداد , ۱۳۹۹

      هنرمند و پدیده‌ی سینمای سیاسی-هنر انقلابی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پایان سینما: گدار و سیاست رادیکال

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      گاوراس و خوانش راسیونالیستی ایدئولوژی

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      انقلاب به مثابه هیچ / بررسی فیلم باشگاه مبارزه

      ۱۲ مهر , ۱۳۹۹

      پورن‌مدرنیسم: الیگارشی تجاوز

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      بازنمایی تجاوز در سینمای آمریکا

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      تصویر تجاوز در سینمای جریان اصلی

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      آیا آزارگری جنسی پایانی خواهد داشت؟

      ۲۱ بهمن , ۱۳۹۹

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      خدمت و خیانت جشنواره‌ها

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      سیاست‌های سینما و جشنواره‌های ایرانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      اوج و حضیض در یک ژانر / فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      درباره حضور فیلم‌های محمد رسول اف در جشنواره‌های خارجی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰

      ناشاد در غربت و وطن / جعفر پناهی و حضور در جشنواره‌های جهانی

      ۳۱ تیر , ۱۴۰۰
    • ستون آزاد

      نمایش فیلم مهیج سیاسی در تورنتو – ۳ مِی در Innis Town Hall و Global Link

      ۵ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      آنچه پالین کیل نمی‌توانست درباره‌ی سینمادوستان جوان تشخیص دهد

      ۳ اردیبهشت , ۱۴۰۴

      هر کجا باشم، شعر مال من است

      ۳۰ اسفند , ۱۴۰۳

      لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

      ۱۴ اسفند , ۱۴۰۳

      کانادا: سرزمین غرولند، چسب کاغذی و دزدهای حرفه‌ای!

      ۱۱ دی , ۱۴۰۳
    • گفتگو

      ساندنس ۲۰۲۵ | درخشش فیلم‌های ایرانی «راه‌های دور» و «چیزهایی که می‌کُشی»

      ۱۳ بهمن , ۱۴۰۳

      روشنفکران ایرانی با دفاع از «قیصر» به سینمای ایران ضربه زدند / گفتگو با آربی اوانسیان (بخش دوم)

      ۲۸ شهریور , ۱۴۰۳

      علی صمدی احدی و ساخت هفت روز: یک گفتگو

      ۲۱ شهریور , ۱۴۰۳

      «سیاوش در تخت جمشید» شبیه هیچ فیلم دیگری نیست / گفتگو با آربی اُوانسیان (بخش اول)

      ۱۴ شهریور , ۱۴۰۳

      مصاحبه اختصاصی با جهانگیر کوثری، کارگردان فیلم «من فروغ هستم» در جشنواره فیلم کوروش

      ۲۸ مرداد , ۱۴۰۳
    • درباره ما
    مجله تخصصی فینیکسمجله تخصصی فینیکس
    مقالات سینما

    فراموش‌شدگانِ بر پرده / ۴- خاک سربه‌مهر

    پژمان خلیل‌زادهپژمان خلیل‌زاده۲۳ آبان , ۱۴۰۲
    اشتراک گذاری Email Telegram WhatsApp
    اشتراک گذاری
    Email Telegram WhatsApp

    خاک مهر شده یا خاک سربه‌مهر

    Khake Sar Beh Mohr

    تولید: ایران – ۱۹۷۷
    کارگردان: مروا نبیلی

    گمشده‌‌ی موج‌نو

    -معرفی:

    روبخیر دختر جوانی است که از جانب اهالی دهکده‌اش با سردی و بدبینی مواجه است زیرا به‌خاطر رسوم قدیمی، مردم روستایشان انتظار دارند که دختر در سن بلوغ و حتی قبل از بلوغ ازدواج کند. روبخیر که خواستگارهای خوب و زیادش را جواب گفته است، طغیانی در وجودش احساس می‌کند. ولی به وضوح نمی‌داند در برابر چه چیزی طغیان می‌کند، گرچه زندگی فعلی‌اش دردآورد است ولی برای زندگی جدید در شهرک ـ شهری مدرن و کوچک از طرف دولت برای روستائیان در قسمت دیگر جاده، در مقابل دهکده قدیمی ساخته شده ـ اشتیاقی نشان نمی‌دهد.
    روبخیر به تنهائی و انزوا روی می‌کند و این اقوامش را نگران می‌کند. همه سعی می‌کنند او را به ازدواج ترغیب کنند ولی در برابر این فشار، دفاع و مقاومتش در برابر اطرافیانش بیشتر می‌شود. و این عکس‌العمل زمانی به نهایت می‌رسد که او یکی از جوجه‌ها را با بی‌رحمی می‌کشد، جوجه‌هائی که او در گذشته با علاقه و محبت فراوان دانه داده بود. والدین وحشت‌زده، جن‌گیر احضار می‌کنند تا دخترشان را از چنگ ارواح خبیث نجات دهد، آنها عقیده دارند که دخترشان جن‌زده شده است. یک ماه بعد وقتی فاطمه دوست روبخیر برایش خبر می‌‌آورد که محمود پسر خاله‌اش، برای خواستگاری او خواهد آمد روبخیر با کوزه‌ای که روی سرش دارد، از خانهٔ خود دور و برای اولین بار به سوی شهر مدرن کوچک می‌رود تا آب آشامیدنی بیاورد.
    “خاک سر به مهر” جزو معدود فیلمهای نخبه‌گرایانه و مدرنیستی جریان سینمای موج‌نو ایران است، جریانی که با فریدون رهنما(استاد نبیلی) و ابراهیم گلستان و فرخ غفاری از سال ۱۳۴۲ کلید خورد و با “شب قوزی”، “خشت و آینه” و “سیاوش در تخت‌جمشید” خود را به تثبیت همیشگی تاریخ سینما درآورد. از شروع سالهای ۱۳۵۰، جریان موج‌نوی سینمای ایران با سهراب شهیدثالث که فیلمهای “یک اتفاق ساده” و “طبیعت بی‌جان” را ساخت در کنار “چشمه” آربی آوانسیان به مرتبه بلوغ و تکامل فرمیک رسید و کم‌کم با آثار نخبه‌گرایانه و پر مغزی همچون “پ مثل پلیکان”، “مغول‌ها”، “کلاغ”، “آدمک” و “اسرار گنج دره جنی” موج‌نوی ایران دارای فرمی قوام‌مند و جهانی منفک و صاحب اندیشه در حال رشد و تطور سبکی و تکنیکی و حتی فرمال، رو به جهش حرکت میکرد. اما با شروع مشکلات و تقابل‌های سیاسی از آغاز سال ۱۳۵۶ و بالا گرفتن مبارزات و ایستادگی‌های انقلابی، بخصوص در جبهه‌ی اندیشه چپِ مارکسیستی ایران، سینمای موج‌نو هم از این امر مستثنی قرار نگرفت. با بروز انقلاب ۵۷ و تغییر فضای فرهنگی و سینمایی و سیاسی مملکت در همه‌ی پارامترها و پارادایم‌ها، به کل جریان موج‌نو هم به ضرورتی انقلابی به انتهایی تراژیک و پایان باز منتهی گشت. با احتساب زمانی در سال ۵۷، باید اینطور نتیجه گرفت که فیلمهایی مانند: “زنبورک” اثر فرخ غفاری و “ملکوت” و “برهنه تا ظهر با سرعت” اثر خسرو هریتاش، “پسر ایران از مادرش بی‌اطلاع است” از فریدون رهنما و “گزارش” عباس کیارستمی جزو آخرین فیلمهای موج‌نوی سینمای ایران بودند که شانس و اقبال اکران و نمایش عموم در پایان سال ۵۶ و نیمه اول ۵۷ را پیدا کردند. اما آثاری موج‌نویی همچون: “چریکه تارا” و “باغ سنگی” و “خاک مهرشده” که جزو تولیدات سال ۵۶ محسوب میشدند هیچ‌وقت شانس اکران در سینماها را پیدا نکردند. “خاک مهرشده” مروا نبیلی در نسخه اولش مورد پسند سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و هنر قرار نگرفت که مخالفت اصلی با نسخه ابتدایی، عقاید و گرایشات چپِ سوسیالیستی کارگردانش یعنی مروا نبیلی بوده است. نبیلی مانند رهنما و شهیدثالث و هریتاش و شیردل و کیمیاوی آنچنان مورد اقبال و خوش‌رفتاری حکومت پهلوی از میانه سالهای ۱۳۵۵ به بعد نبود، بخصوص مروا نبیلی که اطرافیانش وی را نصیحت میکردند که او هم مانند شهیدثالث که گرایشات مارکسیستی داشت از کشور مهاجرت کند. مروا نبیلی ابتدا در تئاتر و سپس توسط فریدون رهنما کشف شد و در فیلم اکسپریمنتال رهنما “سیاوش در تخت‌جمشید- ۱۳۴۶” نقش آفرینی کرد. سپس در کارگروه مستند و تله‌فیلم سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران شروع به فعالیت کرد تا اینکه در سال ۱۳۵۵ موفق شد یک مینی‌سریال ۵ قسمتی بنام “افسانه‌های خوبان” را برای تلویزیون ملی بسازد که در مورد داستانها و قصه‌های محلی و کهن ایران‌زمین بود. نبیلی در گفتگویی با حمید نفیسی بعدها عنوان کرد که برخی نماهای مستند رئالیستیِ عریان فیلم “خاک مهرشده” را به شکل پنهانی در حین ساخت سریال “افسانه‌های خوبان” در لوکیشن روستاها از زیست عادی مردمان بادیه‌نشین ضبط کرده است. در سال ۱۳۵۶ پس از پایان فیلمبرداری “افسانه خوبان” با دریافت هزینه‌ای بسیار ناچیز از صندوق سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران و ضمنا سرمایه‌ی محدود شخصی خودش و کمک چند نفر از رفقایش، ساخت “خاک مهرشده” را از اواسط ۵۶ در مناطق روستایی کلید زد. در نیمه ابتدایی سال ۱۳۵۷ نسخه اولیه به نمایندگان هیئت بلزبینی فیلمها از وزارت فرهنگ و هنر نشان داده شد، یعنی نسخه سیاه‌ و سفید و پوزیتیف ناقص ۳۵میلیمتری، بدون اینکه دارای فیلد و فیلترهای رنگی باشد. اما همان نسخه اصلا باب میل و طبع نمایندگان قرار نگرفت و به نبیلی تذکر دادند که موضوع و مضمون و سوژه‌ی غایی اثرت زیادی سیاه‌نمایی و ناامیدانه است، ضمنا پر از متلک‌های سیاسی آشکار در تحقیر کردن سیاست‌های انقلاب سفید شاه و مردم در فیلمت موج می‌زند. نبیلی با نسخه‌های راش فیلمش به فرانسه و آلمان سفر میکند تا نگاتیوها را با فیلد رنگی در لابراتور کنداکتور انجام دهد که در همان روزهای اقامتش در آلمان که منتظر آماده شدن نگاتیوهای فیلمش بود خبر انقلاب و آشوب و برهم‌ریزی در ایران را از تلویزیون و اخبارهای رسمی می‌بیند و همین تکانه‌ای میشود که دیگر هیچ‌وقت تا امروز به وطنش ایران باز نگردد. “خاک مهرشده” نخستین نمایشش را در جشنواره فیلم لندن ۱۹۸۱ (۱۳۶۰) بصورت محدود داشت و آنطور که لیاقتش بود دیده نشد.

    – ویژگی‌های مهم و قابل تامل:

    “خاک مهرشده” دارای ویژگی‌های ساختاری و قوام‌مند فرمالیستی است که این فیلم را تبدیل به نخستین و جدی‌ترین اثر فمینیستی تاریخ سینمای ایران کرده است و در کنار “مغولها” پرویز کیمیاوی، می‌توان به جد گفت که “خاک مهرشده” پرصلابت‌ترین اثر تکاملی و فاخر جریان موج‌نو سینمای مدرن ایران است، مدرن‌تر از حتی آثار امروز سینمای ایران. مروا نبیلی در سال ۱۹۷۷ با گرته‌برداری فرمی و تکنیکی از شانتال اکرمن در فیلم “ژان دیلمان” و در کنارش آثار فمینیستی و رادیکال سینماگر زن اهل جمهوری چک، ورا خیتیلووا تاثیر بسزایی گرفته است. بهمین سبب در فرم و سبک میزانسنی با شگرد ویژه و بشدت رادیکال برداشت‌های بلند لانگ‌تیک، نبیلی دست به تلفیقی از سبک فرمالِ پرسپکتیوها و حرکات دوربین شهیدثالث گرته‌برداری نموده و در سوی دیگر در نگه داشتن تعمدی دوربین آنهم بدون کوچکترین پن، تاثیر شانتال اکرمن در فیلمش “خاک مهرشده” واضح و شفاف است. اما نبیلی گزیده‌گویی و بی‌پروایی نمایش زندگی زنانه‌ی سرکوب شده در فرهنگ و سنت‌هایی تماماً مردسالار و اخته‌گر را بسیار شبیه به پرسوناژ زنان خیتیلووا برایندگیری کرده است. مسئله و معضل مروا نبیلی نمایش سنت‌های متحجر و ارتجاعی مردسالار در سنت و تاریخ ایران‌زمین می‌باشد و شخصیت روبخیر کاملاً شورشی و آنارشی ویرانگر این جهان است. به همین دلیل ما در کل زمان فیلم نماهای کلوزآپ یا مدیوم-کلوز و حتی مدیوم‌شات بسیار کم می‌بینیم و کلیت فضا و اتمسفر در عمق میزانسن فیلمساز در “خاک مهرشده” محصور لانگ‌شات و اکستریم-لانگ‌شات‌های بی‌رحم و رها و پالاینده در جهت نمایش پرسپکتیویِ فرمال قرار دارد. فقط در سکانسی که روبخیر دست به رهایی آشوب‌گرانه و ویرانی از بند و قالب سرکوب شده‌ی بدن و جسمانیتش می‌زند، او کنار برکه لخت میشود و اینجاست که دوربین نبیلی از مدیوم-لانگ‌شات و از نمای پشت سر زن او را در خلال برکه و اتمسفر گرگ و میش فضا، قاب‌بندی می‌کند. روبخیر درد و عصیانِ مادینگیِ ابزاری و جسمانیت غیر هویتی در وجودش دارد. زنانگی سرکوب شده و اخته شده‌ی طبیعتِ مردسالار و خدا-سرورِ زنِ حقیر و مفلوک و پر از گناه جنسیت‌زدگی. “خاک مهرشده” در مورد رازی سربه مهر و نگو است که باید در قالب سنت و فرسایش و خمودگیِ تعفنِ ارتجاعی جهانِ مردسالارها مخفی بماند و هرگز افشا نشود. اگر کسی مثل روبخیر بخواهد این راز سر به مهر را فاش نماید، او را در تن‌فرسایی اثیری جادو برای هویت و زنانگیِ جن‌زده تعریف و نمادسازی زبانی می‌کنند و باز هم قالب سنت و تبختر ارتجاع و تکرر شکنجه‌ی زن بودن برای خاک مهرشده شدن، بار دیگر بنام زنی جدید زایش می‌گردد.

    – عوامل کمرنگ کننده و واپس‌زننده:

    همانطور که در بخش معرفی به طور مختصر توضیحاتی در قبال تاریخچه‌ی فیلم و پروسه تولید و عرضه‌اش نوشته شد؛ “خاک مهرشده” فقط شانس و تقدیر بد در زمان و مکانی بد نصیبش گشت و انقلاب ایران باعث شد تا این فیلم تا سالهای سال ناپدید و گمشده و حتی ندیده برای نسل‌های بعدی خود باقی بماند تا اینکه اخیرا پس از ۴۰ سال در برنامه‌ای محدود در تهران به نمایش درآمد و فایل‌های ریلیز شده‌اش در اینترنت برای علاقمندان ایرانیش موجود است.
    “خاک مهرشده” دقیقاً مانند مضمون آوانگارد و ساختار بشدت رادیکال و موج‌نوییِ مدرنش، در طول چهار دهه تبدیل به همان راز نگو و حقیقت سر به مهر در تطور زمانی و بی‌رحمانه‌ی تاریخ و سرنوشت مبتلا شد و کماکان تا امروز تعداد بسیار زیادی هستند که از وجود چنین اثر کمال‌گرایانه‌ی اولین زن سینماگر نخبه‌ی ایران بی‌اطلاع‌ هستند.

     

    سایر مطالب فراموش‌شدگان بر پرده:

    ۱- برلین: سمفونی یک شهر بزرگ

    ۲- بازدیدکننده موزه

    ۳- تربیت احساسات

    فراموش‌شدگان بر پرده خاک سربه‌مهر مروا نبیلی
    اشتراک Email Telegram WhatsApp Copy Link
    مقاله قبلی«اجاره‌نشین‌ها» سیاسی‌ترین فیلم مهرجویی و تمثیلی از ایران
    مقاله بعدی برجسته‌ترین منتقد فرانسوی در گذشت
    پژمان خلیل‌زاده

    مطالب مرتبط

    درباره ژانر ورزشی در سینمای ایران

    رضا‍ صائمی

    یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

    سحر عصرآزاد

    جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

    امیر گنجوی
    نظرتان را به اشتراک بگذارید

    Comments are closed.

    پیشنهاد سردبیر

    دان سیگل و اقتباس نئو نوآر از «آدمکش‌ها»ی ارنست همینگوی

    داستان‌های فینیکس | ۱- فیل در تاریکی

    گچ | داستان کوتاه از دیوید سالایی

    ما را همراهی کنید
    • YouTube
    • Instagram
    • Telegram
    • Facebook
    • Twitter
    پربازدیدترین ها
    Demo
    پربازدیدترین‌ها

    درباره ژانر ورزشی در سینمای ایران

    یک پنجره برای دیدن؛ ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها | در دنیای تو ساعت چند است؟

    جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ | زخم‌های بیدار در شب: انتقام ناتمامِ «یک تصادف ساده»

    پیشنهاد سردبیر

    لهجه من، هویت من: وقتی نژادپرستی زبانی خودش را پشت تمسخر پنهان می‌کند

    امیر گنجوی

    آن سوی فینچر / درباره فیلم Mank (منک)

    امین نور

    چرا باید فیلم‌های معمایی را چند بار دید؟ / تجربه تماشای دوباره فایت کلاب

    پریسا جوانفر

    مجله تخصصی فینیکس در راستای ایجاد فضایی کاملا آزاد در بیان نظرات، از نویسنده‌ها و افراد حرفه‌ای و شناخته‌شده در زمینه‌های تخصصیِ سینما، ادبیات، اندیشه، نقاشی، تئاتر، معماری و شهرسازی شکل گرفته است.
    این وبسایت وابسته به مرکز فرهنگی هنری فینیکس واقع در تورنتو کانادا است. لازم به ذکر است که موضع‌گیری‌های نویسندگان کاملاً شخصی است و فینیکس مسئولیتی در قبال مواضع ندارد.
    حقوق کلیه مطالب برای مجله فرهنگی – هنری فینیکس محفوظ است. نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است.

    10 Center Ave, Unit A Second Floor, North York M2M 2L3
    • Home

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.