وال کیلمر، که در سن ۶۵ سالگی درگذشت، اغلب کمتر از شایستگی‌هایش مورد توجه قرار می‌گرفت. او دامنه بازیگری فوق‌العاده‌ای داشت و در ژانرهای کمدی، وسترن، درام‌های جنایی، زندگینامه‌های موسیقایی و فیلم‌های ماجراجویی-اکشن به‌خوبی می‌درخشید. شاید بهترین نقش‌آفرینی او، حاصل مهارت‌هایش به‌عنوان بازیگر تئاتر و صدای آواز دلنشینش بود که شخصیت نمادین جیم موریسون، چهره شاخص ضدفرهنگ دهه ۱۹۶۰، را در فیلم The Doors ساخته الیور استون، به زندگی آورد.
منتقد معروف راجر ایبرت درباره او نوشت: «اگر جایزه‌ای برای نادیده‌مانده‌ترین بازیگر نسل خودش وجود داشت، [وال کیلمر] باید آن را دریافت می‌کرد.» او افزود: «در فیلم‌های متفاوتی مانند Genius Real، Top Gun و Top Secret!، وال کیلمر نقش‌های متنوعی را ایفا کرده که احتمالاً بیشتر مردم هنوز متوجه نشده‌اند که همه آن‌ها را یک نفر بازی کرده است.»
وال ادوارد کیلمر در ۳۱ دسامبر ۱۹۵۹ در یک خانواده طبقه متوسط در لس‌آنجلس متولد شد. والدین او از پیروان مکتب Christian Science بودند، جنبشی که کیلمر تا پایان عمرش به آن پایبند ماند. او در دبیرستان Chatsworth در دره سن فرناندو تحصیل کرد، جایی که کوین اسپیسی، بازیگر آینده، از هم‌کلاسی‌هایش بود و در همان دوران به دنیای تئاتر و نمایش علاقه‌مند شد. کیلمر آرزو داشت که در آکادمی سلطنتی هنرهای دراماتیک (RADA) در لندن تحصیل کند، اما درخواستش رد شد، زیرا در ۱۷ سالگی، یک سال کمتر از حداقل سن پذیرش داشت. در عوض، او به‌عنوان جوان‌ترین دانشجویی که تا آن زمان در مدرسه جولیارد (Juilliard) نیویورک – یکی از معتبرترین هنرستان‌های بازیگری جهان – پذیرفته شده بود، تحصیلاتش را ادامه داد. کیلمر که دانش‌آموزی بااستعداد بود، در نوشتن نمایشنامهHow It All Began مشارکت داشت و اولین حضورش روی صحنه را در همین اثر، که بر اساس زندگی یک رادیکال آلمانی نوشته شده بود، در تئاتر عمومی تجربه کرد.
اما او دوران آموزشی سختی را به یاد می‌آورد:
«یک معلم بداخلاق داشتم که به من گفت: “چطور جرات می‌کنی فکر کنی که می‌تونی شکسپیر بازی کنی؟ تو حتی بلد نیستی از یک طرف اتاق به طرف دیگر راه بری.” … و از یک نظر، حرفش درست بود.»
پس از نقش‌های فرعی در نمایش‌هایی مانند Henry IV Part 1 و As You Like It، کیلمر نقش برجسته‌تری به عنوان آلن داونی در نمایش Slab Boys در سال ۱۹۸۳، در کنار شان پن و کوین بیکن به دست آورد.
او اولین حضور سینمایی‌اش را در فیلم جاسوسی طنز Top Secret! که توسط دیوید زوکر، جیم آبراهامز و جری زوکر نوشته شده بود، تجربه کرد. در این فیلم، او نقش ستاره‌ای به نام نیک ریورز را بازی کرد که درگیر توطئه‌ای در آلمان شرقی برای اتحاد مجدد این کشور می‌شود. این فیلم نشان داد که کیلمر صدای خوبی دارد و بعدها، آلبومی را با نام شخصیتی که در فیلم بازی کرده بود منتشر کرد.
او همچنین مجموعه‌ای از اشعار خود را در کتابی به نام My Edens After Burns منتشر کرد که برخی از آن‌ها به رابطه‌اش با میشل فایفر در جوانی اشاره داشت.
دو سال بعد، کیلمر نقش ستوان تام “آیس‌من” کازانسکی، رقیب سرسخت خلبان جنگنده تام کروز را در فیلم Top Gun بازی کرد. این فیلم هیجان‌انگیز و میهن‌پرستانه، که به نوعی داستانی از دوران جنگ سرد و رفاقت خلبانان جنگی بود، با بودجه‌ای تنها ۱۵ میلیون دلار (۱۲ میلیون پوند) ساخته شد، اما در گیشه بیش از ۳۵۰ میلیون دلار فروش داشت.
افزایش شهرت کیلمر باعث شد که رسانه‌ها توجه بیشتری به زندگی شخصی پرحادثه¬ی او داشته باشند. او با داریل هانا، آنجلینا جولی و شِر (Cher) رابطه داشت. در سال ۱۹۸۸، با جوآن والی، که هنگام بازی در فیلم فانتزی Willow با او آشنا شده بود، ازدواج کرد. این زوج صاحب دو فرزند شدند اما پس از هشت سال زندگی مشترک از یکدیگر جدا شدند.
با وجود محبوبیت روزافزونش در سینما، کیلمر صحنه تئاتر را رها نکرد و در سال ۱۹۸۸، نقش هملت را در جشنواره شکسپیر کلرادو ایفا کرد. پس از آن، در یک نمایش نیویورکی از اثر ‘Tis Pity She’s a Whore، نقش جیووانی را بازی کرد. اما در دهه ۱۹۹۰، کیلمر ثابت کرد که می‌تواند به‌عنوان بازیگر نقش اصلی، یک فیلم بزرگ را به دوش بکشد.
الیور استون سال‌ها قصد داشت فیلمی زندگینامه‌ای درباره The Doors بسازد که بر خواننده گروه، جیم موریسون، متمرکز باشد؛ کسی که در سال ۱۹۷۱ بر اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر در پاریس درگذشت. بازیگران متعددی برای این نقش در نظر گرفته شده بودند، از جمله جان تراولتا و ریچارد گی‌یر، اما استون در نهایت کیلمر را به دلیل شباهت ظاهری‌اش به موریسون و صدای قوی‌اش برای خوانندگی انتخاب کرد. کیلمر، با همان روش سرسختانه و متعهدانه‌اش، وزن کم کرد و ۵۰ آهنگ از گروه را از بر یاد گرفت. او همچنین زمان زیادی را در استودیو گذراند تا سبک اجرای صحنه‌ای موریسون را بی‌نقص تقلید کند. در زندگینامه الیور استون که جیمز ریوردان در سال ۱۹۹۶ منتشر کرد، گفته شد که اعضای باقی‌مانده The Doors نمی‌توانستند تفاوتی بین صدای کیلمر و نسخه اصلی اجراهای موریسون تشخیص دهند.
کیلمر همچنین نقش الویس پریسلی را در فیلم True Romance به کارگردانی تونی اسکات و نویسندگی کوئنتین تارانتینو ایفا کرد. او در سال ۱۹۹۳، در فیلم Tombstone، نقش داک هالیدی، یک دندان‌پزشک الکلی و بیمار که قمارباز حرفه‌ای نیز بود را بازی کرد. این فیلم بازگویی ماجرای درگیری مسلحانه وایت اِرپ در OK Corral بود، و برخی منتقدان بازی او را بهترین اجرای دوران حرفه‌ای‌اش دانستند. در سال ۱۹۹۵، کیلمر جایگزین مایکل کیتون در سومین فیلم از سه‌گانه بتمن، یعنیBatman Forever شد. اما بعدها گفت که در این نقش احساس راحتی نمی‌کرد و پیشنهاد بازی در دنباله آن، Batman & Robin، را رد کرد.
شهرت کیلمر به‌عنوان بازیگری سخت‌گیر در صحنه فیلم‌برداری باعث شد که اختلافات او با جوئل شوماخر، کارگردان فیلم، علنی شود. شوماخر،که معمولاً فردی آرام و متین بود، رفتار ستاره اصلی فیلم را «دشوار و کودکانه» توصیف کرد. جان فرانکن‌هایمر، که در فیلم The Island of Dr. Moreau با کیلمر همکاری داشت، حتی صریح‌تر بود. او گفت: «من از وال کیلمر خوشم نمی‌آید. از اخلاق کاری‌اش خوشم نمی‌آید و دیگر هرگز نمی‌خواهم با او همکاری کنم.» کیلمر در پاسخ گفت: «وقتی برخی افراد من را به سخت‌گیری متهم می‌کنند، فکر می‌کنم این پوششی برای ضعف‌های خودشان است. آن‌ها سعی دارند خودشان را توجیه کنند.»
او در مصاحبه‌ای با روزنامه اورنج کانتی رجیستر (Orange County Register newspaper) در سال ۲۰۰۳ افزود: «من معتقدم که چالش‌برانگیز هستم، نه سخت‌گیر، و بابت این موضوع هیچ عذرخواهی نمی‌کنم.» کیلمر همچنان پرطرفدار بود و ۶ میلیون دلار برای بازی در نقش سایمون تمپلار در سال 1997 برای فیلم The Saint دریافت کرد، هرچند که این فیلم و بازی او چندان مورد تحسین منتقدان قرار نگرفتند. اوایل دهه ۲۰۰۰، کیلمر همچنان در فیلم‌های متعددی ظاهر شد، اما دوران اوج سینمایی‌اش به نوعی به یک نقطه رکود رسید. در سال ۲۰۰۴، او به صحنه تئاتر بازگشت و در نسخه موزیکال ده فرمان در لس‌آنجلس به ایفای نقش پرداخت. یک سال بعد، در وست اند لندن، در اقتباس اندرو راتنبری از نمایشنامه “The Postman Always Rings Twice” نقش فرانک چمبرز را بازی کرد؛ نقشی که جک نیکلسون در نسخه سینمایی سال ۱۹۸۱ ایفا کرده بود. در سال ۲۰۰۶، کیلمر بار دیگر با تونی اسکات همکاری کرد و در فیلم علمی-تخیلی Deja Vu بازی کرد، که با بازخوردهای متفاوتی روبه‌رو شد.
او همچنین صداپیشگی KITT، خودروی آینده‌نگر، را در قسمت آزمایشی سریال Nightrider بر عهده داشت. کیلمر سال‌ها بر روی یک نمایش تک‌نفره به نام Citizen Twain کار کرد، که به بررسی رابطه بین مری بیکر ادی، بنیان‌گذار مکتب Christian Scienceو منتقد سرسخت او، مارک تواین می‌پرداخت. در نهایت، نسخه‌ای ۹۰ دقیقه‌ای از این اجرا به کارگردانی خود کیلمر منتشر شد.
در سال ۲۰۱۴، کیلمر به سرطان گلو مبتلا شد. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی باعث شد که او مجبور به استفاده از لوله‌ای در نای خود شود و در تنفس دچار مشکل گردد. به‌عنوان یک Christian Scientist، کیلمر دیدگاه‌های متناقضی درباره درمان‌های پزشکی داشت و گاهی بهبود وضعیت جسمانی خود را به نیروی دعا نسبت می‌داد، نه علم پزشکی. حتی در برخی مواقع، ابتلا به سرطان را کاملاً انکار می‌کرد. در سال ۲۰۲۱، کیلمر مستندی با عنوان Val را درباره زندگی خود ساخت. این مستند، به تاریک‌ترین لحظات و تجربه‌های زندگی او می‌پرداخت، از جمله غرق شدن تصادفی برادرش، وسلی، در دوران نوجوانی و فروپاشی زندگی زناشویی‌اش. یک سال بعد، زمان برای آخرین نقش‌آفرینی بزرگ او فرا رسید.
پس از یک دهه برنامه‌ریزی، فیلم Top Gun: Maverick بار دیگر کیلمر و تام کروز را کنار هم قرار داد و رقابت قدیمی آن‌ها را در دوران پس از جنگ سرد به‌روز کرد. اما این بار، سرطان کیلمر قابل پنهان کردن نبود. در عوض، این بیماری در داستان شخصیت او گنجانده شد. در یکی از احساسی‌ترین صحنه‌ها، آیس‌من به ماوریک می‌گوید: «وقت آن رسیده که رها کنی.»
کیلمر در یادها خواهد ماند؛ مردی پیچیده و بازیگری عالی، اما سخت‌گیر. با وجود چهره جذاب و شهرتش، او هرگز به سبک زندگی پرزرق‌وبرق هالیوود گرایش نداشت. در عوض، ترجیح می‌داد دور از هیاهو، در مزرعه‌ای که در نیومکزیکو داشت، وقتش را با فرزندانش بگذراند. او زمانی گفته بود: «من هیچ‌وقت چندان به موفقیت یا محبوبیت فکر نکردم. هیچ‌وقت به دنبال شهرت یا ساختن یک چهره برای خودم نبودم؛ مگر شاید این آرزو که به‌عنوان یک بازیگر شناخته شوم.»
منبع: بی بی سی
ترجمه امید برمی
